Chuyển đổi số ngành môi trường đang mở ra nhiều cơ hội đột phá trong công tác bảo vệ tài nguyên và phát triển bền vững. Đây là một trong 8 lĩnh vực được Chính phủ Việt Nam ưu tiên thúc đẩy trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0. Hãy cùng BIOGENCY tìm hiểu định hướng, nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2030 nhé!
Thế nào là chuyển đổi số ngành môi trường?
Chuyển đổi số ngành môi trường là quá trình tích hợp công nghệ số vào mọi khía cạnh của quản lý, sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Việc chuyển đổi không chỉ dừng lại ở xây dựng hạ tầng phần cứng như trung tâm dữ liệu, mạng truyền dẫn hay thiết bị công nghệ thông tin, mà còn bao gồm cả việc ứng dụng các giải pháp phần mềm và công nghệ số hiện đại.
Quá trình này bao gồm việc số hóa dữ liệu, xây dựng hệ thống thông tin tích hợp, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để tối ưu hóa việc giám sát, quản lý và bảo vệ môi trường. Ngành tài nguyên và môi trường là một trong 8 lĩnh vực được ưu tiên chuyển đổi số tại Việt Nam, cho thấy vai trò chiến lược của công nghệ số trong thúc đẩy phát triển bền vững.
Định hướng chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2030
Định hướng chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2030 được xác định rõ ràng nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường tập trung vào việc xây dựng nền tảng dữ liệu số đồng bộ, hiện đại và nâng cao năng lực quản lý môi trường thông qua công nghệ. Cụ thể, định hướng gồm:
Định hướng chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2025
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Quyết định số 417/QĐ-BTNMT, phê duyệt Chương trình chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2025. Theo đó, các mục tiêu cụ thể được đặt ra nhằm giúp ngành môi trường đạt được những bước tiến vượt bậc trong quá trình chuyển đổi số.
Theo quyết định này, đến năm 2025, ngành sẽ phải hoàn thành 100% dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4 và tích hợp trên nhiều nền tảng thiết bị. Đồng thời, 80% cơ sở dữ liệu về tài nguyên và môi trường được xây dựng và cập nhật trên nền tảng dữ liệu lớn, kèm theo việc 80% thiết bị đo đạc sử dụng công nghệ số, với 70% tích hợp giải pháp IoT.
Một trong những mục tiêu đáng chú ý nhất là 50% công tác quản lý và điều hành sử dụng phân tích dữ liệu AI, cùng với việc 80% hoạt động giám sát, dự báo về tài nguyên dựa trên dữ liệu lớn theo thời gian thực. Điều này sẽ mang lại khả năng phản ứng nhanh chóng và chính xác trước các vấn đề môi trường.
Định hướng chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2030
Với tầm nhìn dài hạn đến năm 2030, chuyển đổi số ngành môi trường sẽ đạt đến mức độ hoàn thiện cao hơn. 100% thiết bị đo đạc sử dụng công nghệ số, với 90% tích hợp IoT, đồng thời hoàn thành việc quản lý, điều hành và giám sát dựa trên phân tích dữ liệu lớn bằng AI.
Mục tiêu quan trọng khác là 70% hoạt động thanh tra, kiểm tra được thực hiện trên môi trường số, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và đảm bảo tính minh bạch. Đặc biệt, 100% dịch vụ hành chính công sẽ chuyển sang phát sinh hồ sơ trực tuyến, với mục tiêu 95% người dân và doanh nghiệp hài lòng với dịch vụ công.
Về mặt kinh tế, chuyển đổi số ngành môi trường sẽ góp phần đảm bảo kinh tế số chiếm 30% GDP và tăng năng suất lao động hàng năm 8%. Điều này thể hiện tác động tích cực đến phát triển kinh tế – xã hội.
Nhiệm vụ trọng tâm để chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2030
Để thực hiện thành công chuyển đổi số ngành môi trường, các nhiệm vụ trọng tâm được xác định cụ thể theo 8 nhóm nhiệm vụ chính:
- Kiện toàn, cải cách quy chế đáp ứng cho chuyển đổi số: Hoàn thiện các quy định về giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường mạng, triển khai áp dụng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, quy định về giải quyết thủ tục hành chính, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo hướng bảo đảm xây dựng ngành tài nguyên và môi trường số.
- Phát triển hạ tầng số: Hoàn thiện hạ tầng số với tiêu chí hiện đại, thông minh, kế thừa, sử dụng hiệu quả, đồng bộ, có tốc độ cao, an toàn, an ninh mạng, kết hợp giữa mô hình tập trung và phân tán, trên công nghệ điện toán đám mây theo định hướng Chuyển đổi số của Thành phố.
- Phát triển hạ tầng dữ liệu: Hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành về tài nguyên và môi trường dựa trên kiến trúc, tiêu chuẩn và dịch vụ chia sẻ dữ liệu thống nhất, nhằm tạo dựng nền tảng dữ liệu vững chắc – yếu tố then chốt cho quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực này.
- Xây dựng nền tảng số: Tham gia phát triển nền tảng tích hợp, kết nối dữ liệu tài nguyên và môi trường, kết nối với Kho dữ liệu dùng chung của Thành phố và Bộ Tài nguyên và Môi trường nhằm chia sẻ dữ liệu, thông tin cho khai thác, sử dụng khi có yêu cầu.
- Bảo đảm an toàn, an ninh thông tin: Hoàn thành xác định cấp độ và triển khai phương án bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ, ưu tiên nguồn lực bảo đảm an toàn thông tin mạng cho các hệ thống thông tin trong ngành Tài nguyên và môi trường Thành phố.
- Phát triển Chính phủ số ngành tài nguyên và môi trường: Hoàn thiện, đổi mới quy định, chuẩn hóa, đơn giản hóa quy trình hành chính, thường xuyên thực hiện cải cách hành chính, kiến toàn tổ chức, bộ máy tỉnh gọn, hiệu quả trong chuyển đổi số, trên môi trường số.
- Phát triển kinh tế số: Cung cấp dữ liệu, thông tin chia sẻ, dữ liệu mở, hệ sinh thái nội dung số về môi trường cho xã hội, nền kinh tế, các doanh nghiệp công nghệ nhằm tạo ra động lực phát triển dữ liệu, đồng lực phát triển dữ liệu, tăng giá trị dữ liệu.
- Cung cấp dịch vụ phát triển xã hội số: Đẩy mạnh tuyên truyền và phổ biến chính sách pháp luật trên nền tảng số bằng cách ứng dụng công nghệ hiện đại, đồng thời đa dạng hóa các kênh truyền thông số nhằm giúp cộng đồng dễ dàng tiếp cận, sử dụng và nâng cao nhận thức về tài nguyên.
Giải pháp thực hiện chuyển đổi số ngành môi trường đến năm 2030
Để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, ngành môi trường cần triển khai đồng bộ các giải pháp trọng tâm từ hạ tầng công nghệ, dữ liệu, đến nâng cao năng lực con người và hoàn thiện cơ chế chính sách. Dưới đây là 8 giải pháp quan trọng đến năm 2023:
- Chuyển đổi nhận thức và tư duy: Thực hiện chuyển đổi tư duy từ quản lý truyền thống sang quản lý số, từ làm việc thủ công sang ứng dụng công nghệ. Người đứng đầu các cấp cần có trách nhiệm trực tiếp trong việc triển khai và thúc đẩy chuyển đổi số tại đơn vị mình.
- Xây dựng cơ chế chính sách và cải cách hành chính: Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho chuyển đổi số. Rà soát và đơn giản hóa các thủ tục hành chính, ưu tiên phát triển dịch vụ công trực tuyến mức độ 4.
- Nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo: Phát triển các giải pháp công nghệ thông minh phục vụ quản lý tài nguyên và môi trường. Ứng dụng AI, IoT, big data trong giám sát chất lượng môi trường và dự báo xu hướng biến đổi khí hậu.
- Đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số và phát triển nguồn nhân lực: Nâng cao năng lực số cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành tài nguyên và môi trường. Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về ứng dụng công nghệ trong công tác quản lý và thực thi pháp luật.
- Cơ chế tài chính: Ưu tiên bố trí nguồn ngân sách nhà nước và huy động các nguồn lực xã hội cho chuyển đổi số. Xây dựng cơ chế đầu tư hiệu quả, minh bạch và bền vững để đảm bảo tính liên tục của quá trình chuyển đổi.
- Cơ chế thực thi và giám sát, đánh giá triển khai: Xây dựng hệ thống chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá kết quả chuyển đổi số cụ thể và đo lường được. Thực hiện giám sát, đánh giá định kỳ để kịp thời điều chỉnh và hoàn thiện các hoạt động chuyển đổi số.
- Đẩy mạnh xã hội hóa trong chuyển đổi số: Khuyến khích sự tham gia của các thành phần kinh tế, tổ chức xã hội và người dân trong quá trình chuyển đổi số. Tạo điều kiện để doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu đóng góp vào việc phát triển các giải pháp công nghệ cho ngành.
Chuyển đổi số ngành môi trường không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp then chốt để Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Với lộ trình rõ ràng đến năm 2030, việc triển khai đồng bộ các giải pháp công nghệ, quản lý, đào tạo và tài chính sẽ giúp ngành môi trường Việt Nam hiện đại hóa hoạt động. Nếu bạn còn thắc mắc, liên hệ ngay với BIOGENCY qua hotline 0909 538 514 để được tư vấn chi tiết!
>>> Xem thêm: [2025] Mức phạt khi xả nước thải vượt chuẩn ra môi trường mới nhất!
