Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng Trái Đất nóng lên do khí nhà kính giữ nhiệt trong khí quyển, gây biến đổi khí hậu nghiêm trọng. Nguyên nhân chính đến từ CO2 từ hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch, Metan (CH4) từ chăn nuôi, CFC từ chất làm lạnh, ozon (O3),…. Điều này gây nên hậu quả nghiêm trọng. Cùng BIOGENCY tìm hiểu chi tiết về hiện tượng này và biện pháp khắc phục.
Hiệu ứng nhà kính là gì?
Hiệu ứng nhà kính (Greenhouse Effect) là hiện tượng làm cho nhiệt độ Trái Đất tăng lên do sự tác động của khí quyển. Khi bức xạ từ Mặt Trời đi qua tầng khí quyển, chạm đến bề mặt Trái Đất, mặt đất hấp thụ năng lượng này và phát ra bức xạ sóng dài. Nhưng các khí nhà kính, đặc biệt CO2 giữ lại phần lớn nhiệt lượng khiến Trái Đất nóng lên thay vì để nhiệt thoát ra ngoài không gian.
Hiện tượng này không chỉ tác động đến khu vực nhận ánh sáng Mặt Trời mà còn làm nóng toàn bộ khí quyển. Nhà khoa học Joseph Fourier phát hiện hiện tượng này vào năm 1824. Ông chứng minh rằng khí nhà kính hấp thụ bức xạ từ mặt đất rồi phản xạ lại. Điều này khiến nhiệt độ Trái Đất tăng lên đáng kể.
Thông thường, nếu lượng khí nhà kính duy trì ở mức cân bằng, hiệu ứng này không gây hại. Tuy nhiên, con người gia tăng CO2, CH4 từ công nghiệp, giao thông, nông nghiệp. Lượng nhiệt bị giữ lại nhiều hơn, làm Trái Đất nóng lên nhanh chóng. Hậu quả là gây nên hiện tượng biến đổi khí hậu, băng tan và nước biển dâng cao.
>>> Xem thêm: Cơ chế gây ra hiệu ứng nhà kính
Nguyên nhân dẫn đến hiệu ứng nhà kính?
Nguyên nhân chủ yếu do sự gia tăng của các loại khí giữ nhiệt trong bầu khí quyển. Những khí này hấp thụ và giữ nhiệt từ Mặt Trời, làm nhiệt độ Trái Đất tăng lên, gây biến đổi khí hậu. Dưới đây là các tác nhân chính góp phần vào hiện tượng này:
Khí CO2 (Carbon Dioxide)
Khí CO2 đóng vai trò như một tấm kính giữ nhiệt cho Trái Đất, giúp duy trì nhiệt độ trung bình khoảng 15 độ C. Nếu không có khí quyển, nhiệt độ bề mặt Trái Đất chỉ khoảng -23 độ C. Tuy nhiên, sự gia tăng CO2 do hoạt động công nghiệp và kinh tế đã làm hiệu ứng ngày càng nghiêm trọng, khiến nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng. Xem thêm: CO2 là gì? Tại sao CO2 gây hiệu ứng nhà kính?>>>
Khí CFC (Chlorofluorocarbon)
CFC là một trong những tác nhân chính gây hiệu ứng nhà kính, chiếm khoảng 20% tổng lượng tác động. Loại khí này thường có trong các thiết bị điện tử, điều hòa và quá trình sản xuất nhựa xốp. Do tính chất trơ, CFC không cháy, không mùi và có thời gian tồn tại lâu trong khí quyển.
Khi được thải ra, CFC bay lên tầng khí quyển, làm suy giảm tầng ozon và góp phần làm Trái Đất nóng lên. Theo báo cáo, lượng CFC tăng 4% mỗi năm và có thể chiếm đến 45% tổng lượng thải CO2 vào năm 2050. Điều này có thể khiến khí hậu toàn cầu ngày càng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
CH4 (Metan)
Khí Metan (CH4) chiếm khoảng 13% tổng lượng khí gây hiệu ứng nhà kính và có khả năng giữ nhiệt cao gấp 21 lần CO2. Loại khí này phát sinh từ quá trình phân hủy chất hữu cơ, rác thải và hoạt động sinh học của động vật.
Ngoài ra, sự phân hủy kị khí trong đất ngập nước và ruộng lúa cũng tạo ra khí CH4. Việc đốt nhiên liệu hóa thạch cũng góp phần quan trọng trong việc làm tăng lượng CH4, khiến hiệu ứng nhà kính ngày càng nghiêm trọng.
O3 (Ozon)
Khí Ozon (O3) chiếm 8% trong tổng lượng khí gây hiệu ứng nhà kính, tập trung ở tầng bình lưu từ 19 – 23 km. Nó hấp thụ bức xạ tử ngoại, bảo vệ sự sống trên Trái Đất. Tuy nhiên, tầng ozon đang suy giảm 5% do tốc độ phân hủy vượt quá khả năng tái tạo. Sự suy giảm này làm tăng mưa axit, tạo khói quang hóa và góp phần vào hiện tượng nóng lên toàn cầu.
N2O (Oxit Nitơ)
Khí N2O chiếm 5% trong tổng lượng khí gây hiệu ứng nhà kính, có khả năng giữ nhiệt gấp 270 lần CO2. Nguồn phát thải chủ yếu từ phương tiện giao thông, đốt rác, sản xuất nông nghiệp và công nghiệp. N2O khi kết hợp với oxy tạo thành NO, một tác nhân làm suy giảm tầng ozon. Mỗi năm, lượng N2O tăng 0,2 – 3%, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.
Hậu quả từ hiệu ứng nhà kính
Hiện tượng nóng lên toàn cầu này gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường và đời sống con người. Dưới đây là một số hậu quả nghiêm trọng:
Ảnh hưởng đến nguồn nước
Hiệu ứng nhà kính làm thay đổi lượng và chất của nguồn nước, gây hạn hán kéo dài, ảnh hưởng đến tưới tiêu nông nghiệp và sản xuất thủy điện. Các hệ sinh thái thủy sản cũng chịu tác động tiêu cực.
Ảnh hướng đến sức khoẻ con người
Nhiệt độ tăng cao làm mất cân bằng sinh học, tạo điều kiện cho vi khuẩn, dịch bệnh lây lan. Biến đổi khí hậu kéo theo nắng nóng, hạn hán, bão lũ, ảnh hưởng đến sinh hoạt và gia tăng di cư, tử vong.
Hiện tượng băng tan tại 2 cực
Nhiệt độ Trái Đất tăng khiến băng ở hai cực tan chảy, làm mực nước biển dâng cao. Nếu xu hướng này tiếp tục, một số quốc gia có thể bị nhấn chìm, gây ra những thảm họa nghiêm trọng.
Ảnh hưởng đến môi trường
Sự nóng lên của Trái Đất khiến môi trường sống của nhiều loài sinh vật thay đổi đột ngột, đẩy nhiều loài đến nguy cơ tuyệt chủng. Các hệ sinh thái bị suy giảm, đặc biệt là môi trường sống của gấu Bắc Cực bị thu hẹp do băng tan nhanh chóng.
Ảnh hưởng đến nông, lâm nghiệp
Hạn hán kéo dài làm giảm sản lượng nông nghiệp, ảnh hưởng đến nguồn cung lương thực và gây ra nạn đói ở nhiều khu vực. Nhiệt độ tăng cao cũng khiến cháy rừng xảy ra thường xuyên hơn, đẩy hệ sinh thái rừng vào tình trạng nguy hiểm.
Biện pháp nào để khắc phục tác động từ hiệu ứng nhà kính
Hiệu ứng nhà kính đang gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường và cuộc sống con người. Để giảm thiểu tác động tiêu cực này, cần có những biện pháp thiết thực nhằm hạn chế khí thải và bảo vệ hệ sinh thái. Dưới đây là một số giải pháp quan trọng giúp khắc phục hiệu quả:
- Tăng cường trồng cây, phủ “xanh” rừng: Việc trồng cây xanh và giữ rừng giúp hấp thụ CO2, giảm đáng kể lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng khí hậu, hạn chế thiên tai và bảo vệ hệ sinh thái.
- Tiết kiệm năng lượng, ưu tiên năng lượng tự nhiên: Sử dụng năng lượng tự nhiên là giải pháp quan trọng giúp giảm thiểu mức nghiêm trọng của hiện tượng này. Thay vì phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ, con người nên tận dụng năng lượng mặt trời, gió để sản xuất điện. Điều này không chỉ hạn chế lượng khí CO2 thải ra môi trường mà còn giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
- Giảm khí thải từ phương tiện giao thông: Hạn chế sử dụng xe máy, ô tô cho những quãng đường ngắn bằng cách đi bộ hoặc đi xe đạp giúp giảm khí thải CO2 , cải thiện chất lượng không khí và góp phần giảm ùn tắc giao thông.
Bài viết trên BIOGENCY đã cùng bạn tìm hiểu nguyên nhân, tác động và các giải pháp giảm thiểu hiệu ứng nhà kính. Đây là thách thức toàn cầu, đòi hỏi sự chung tay của mỗi cá nhân và cộng đồng. Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ như tiết kiệm năng lượng, trồng cây xanh và hạn chế khí thải để bảo vệ môi trường. Liên hệ BIOGENCY qua hotline 0909 538 514 để được tư vấn những giải pháp hiệu quả!
>>> Xem thêm: Thực trạng phát thải khí nhà kính tại Việt Nam trong 2024
