Trong những năm gần đây, các khu du lịch ven biển tại Việt Nam đang trải qua sự phát triển mạnh mẽ nhưng cũng đối mặt với thách thức nghiêm trọng về ô nhiễm môi trường. Chính sự gia tăng lượng du khách và hoạt động kinh doanh đã gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường biển, đặc biệt tại các khu vực du lịch trọng điểm. Bài viết này của BIOGENCY sẽ phân tích thực trạng ô nhiễm môi trường và đưa ra những giải pháp thiết thực để phát triển du lịch bền vững.
Sự phát triển mạnh mẽ của du lịch biển gây ô nhiễm môi trường
Việt Nam có bờ biển dài 3.260 km với hơn 2.770 đảo ven bờ và hàng loạt bãi tắm đẹp trải dọc cả nước. Đây chính là những lợi thế thiên nhiên vô cùng thuận lợi để phát triển du lịch biển. Theo thống kê của Viện Nghiên cứu phát triển du lịch thuộc Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, trước khi dịch bệnh bùng phát, các vùng ven biển và khu du lịch ven biển hàng năm thu hút khoảng 70% lượng khách quốc tế tới Việt Nam, 50% khách nội địa, mang lại 70% doanh thu ngành du lịch cả nước.
Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của du lịch biển đã kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng về môi trường. Theo thống kê, mỗi khách du lịch lưu trú tạo ra khoảng 1,2kg rác thải mỗi ngày đêm, trong khi du khách tham quan trong ngày thải ra trung bình 0,5kg/ngày. Đáng chú ý, khoảng 60% lượng rác này là nhựa, phần lớn đến từ các vật dụng dùng một lần như túi ni lông, chai nhựa, hộp xốp và ống hút.
Lượng du khách gia tăng đã kéo theo sự phát sinh một khối lượng lớn chất thải ra môi trường, vượt qua năng lực quản lý, thu gom và xử lý chất thải của các khu du lịch ven biển. Rác thải chưa được thu gom, xử lý đúng quy trình đã dẫn tới tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, nhất là tại một số bãi tắm ven bờ, gần khu dân cư, nhà hàng, khách sạn.
Đáng báo động, vào mùa du lịch cao điểm, tỷ lệ thu gom chất thải rắn ở các điểm đến hiện chỉ đạt cao nhất từ 70% đến 80% khối lượng chất thải thực sự ra môi trường. Điều này có nghĩa là vẫn còn 20-30% lượng rác thải không được xử lý, gây ô nhiễm trực tiếp cho môi trường biển.
Tình trạng báo động ô nhiễm do các khu du lịch ven biển
Tình trạng ô nhiễm môi trường tại các khu du lịch ven biển đang ở mức báo động. Trong suốt nhiều năm qua, kể cả thời điểm diễn ra đại dịch COVID-19, các điểm du lịch biển nổi tiếng như Hạ Long, Cát Bà, Sầm Sơn, Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc và Vũng Tàu vẫn liên tục đối mặt với vấn nạn ô nhiễm môi trường do lượng rác thải ngày càng gia tăng.
Các hoạt động du lịch biển đã tạo ra nguồn thải lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng môi trường tự nhiên. Nước thải sinh hoạt từ các khách sạn, resort, nhà hàng tại khu du lịch ven biển thường chưa được xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra biển. Theo khảo sát, nhiều cơ sở lưu trú du lịch vẫn chưa đầu tư đầy đủ hệ thống xử lý nước thải, dẫn đến việc nước thải chứa nhiều chất ô nhiễm được xả trực tiếp ra môi trường biển.
Bên cạnh đó, hiện tượng “ô nhiễm trắng” từ rác thải nhựa đang ở mức báo động tại các khu du lịch ven biển. Việt Nam có hơn 1 triệu km2 diện tích mặt nước biển, hơn 2.770 đảo ven bờ, nhưng những lợi thế thiên nhiên này đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa. Rác thải nhựa không chỉ ảnh hưởng đến cảnh quan mà còn tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển.
Ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí vùng biển đảo không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe du khách mà còn làm biến đổi cảnh quan, suy thoái các hệ sinh thái và suy giảm đa dạng sinh học biển. Điều này kéo theo sự ảnh hưởng đến sự an toàn của du khách và giảm tính hấp dẫn của các điểm du lịch, từ đó giảm khả năng tổ chức hoạt động du lịch biển hiệu quả.
Khu vực ven biển Nam Trung Bộ, đặc biệt là tại Khánh Hòa và Ninh Thuận, đã ghi nhận tình trạng xuất hiện các lớp nhầy màu xám đen dày khoảng một gang tay, lẫn với xác sinh vật chết, khiến môi trường biển bị ô nhiễm nặng nề. Đây là hệ quả trực tiếp từ việc xả thải không kiểm soát của các hoạt động kinh tế, trong đó có du lịch.
Đầu tư xây dựng các hệ thống xử lý nước thải cho khu du lịch ven biển
Để giải quyết tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng tại các khu du lịch ven biển, việc đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải trở thành yêu cầu cấp thiết. Các cơ sở kinh doanh du lịch cần được trang bị hệ thống xử lý nước thải hiện đại để đảm bảo nước thải được xử lý đạt tiêu chuẩn trước khi thải ra môi trường.
Hệ thống xử lý nước thải tại khu du lịch ven biển cần phải được thiết kế phù hợp với đặc thù của môi trường biển. Do vùng ven biển có độ mặn cao và điều kiện khí hậu khắc nghiệt, các thiết bị xử lý nước thải cần có khả năng chống ăn mòn tốt và hoạt động ổn định trong môi trường có độ ẩm cao.
Công nghệ xử lý nước thải sinh học kết hợp với công nghệ màng sinh học (MBR) được đánh giá là phù hợp cho các khu du lịch ở ven biển. Công nghệ này có ưu điểm là hiệu quả xử lý cao, chiếm diện tích nhỏ và có thể tái sử dụng nước sau xử lý cho tưới cây, vệ sinh. Đây là giải pháp tối ưu cho các resort, khách sạn có diện tích hạn chế.
Bên cạnh đó, việc xây dựng hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn cũng cần được đầu tư đồng bộ. Các khu du lịch ven biển cần có hệ thống phân loại rác tại nguồn, khu vực tập kết rác thải và liên kết với các đơn vị xử lý chất thải có chuyên môn để đảm bảo rác thải được xử lý đúng quy trình.
Để đẩy mạnh việc đầu tư hệ thống xử lý nước thải, cần có sự hỗ trợ về chính sách từ Nhà nước. Các ưu đãi về thuế, vay vốn ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư vào hệ thống xử lý môi trường sẽ khuyến khích các khu du lịch tại ven biển chủ động đầu tư vào bảo vệ môi trường.
Hiện nay, một số mô hình hiệu quả đã được áp dụng tại các khu du lịch ven biển, tiêu biểu như huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) với định hướng phát triển du lịch song hành cùng đầu tư hạ tầng và bảo vệ môi trường lâu dài. Tại nhiều bãi biển như Cát Bà (Hải Phòng), Phan Thiết (Ninh Thuận) hay Bãi Cháy (Quảng Ninh), các chiến dịch truyền thông và vận động giảm thiểu rác thải nhựa cũng đang được triển khai nhằm thay đổi hành vi tiêu dùng của du khách.
Ô nhiễm môi trường tại các khu du lịch ven biển đang là thách thức lớn, đòi hỏi giải pháp đồng bộ và hành động kịp thời. Việc nâng cao ý thức cộng đồng, đầu tư hệ thống xử lý nước thải và quản lý chất thải hiệu quả chính là nền tảng để hướng tới du lịch bền vững. Nếu bạn còn thắc mắc, liên hệ ngay với BIOGENCY qua hotline 0909 538 514 để được tư vấn giải pháp môi trường phù hợp nhé!
>>> Xem thêm: Xử lý nước thải khu du lịch hiệu quả và tiết kiệm bằng men vi sinh
