Những mô hình thử nghiệm nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn (RAS) thành công đã và đang mang đến các tín hiệu khả quan, mở ra hướng đi mới cho nuôi trồng bền vững nhờ nhiều ưu điểm vượt trội. Bài viết này cùng BIOGENCY tìm hiểu chi tiết hơn về mô hình này nhé!
Ưu điểm của mô hình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn
Công nghệ RAS được đánh giá là công nghệ tương lai, không chỉ nuôi cá chình mà còn giúp ngành nuôi trồng thuỷ sản nói chung phát triển bền vững nhờ những ưu điểm vượt trội sau:
Tiết kiệm và tăng khả năng tái sử dụng nguồn nước
Với tình trạng nguồn nước nuôi trồng thuỷ sản ngày càng ô nhiễm, thiếu nguồn nước sạch như hiện nay, công nghệ nuôi tuần hoàn nước RAS ra đời được xem như “cứu cánh” cho ngành nuôi trồng thuỷ sản nói chung và nuôi cá chình nói riêng. Theo đó, với hệ thống lọc RAS, mô hình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn có khả năng tái sử dụng đến 90% nước, tiết kiệm đáng kể lượng nước sử dụng.
Mặt khác, diện tích nuôi trồng theo mô hình RAS không chiếm diện tích lớn, ước tính chỉ khoảng 50-100 m2 là có thể nuôi được 2 – 5 bể cá (mỗi bể có thể tích 7 – 12m3 nước), đảm bảo cho nông dân có thể tự nuôi trong gia đình.
Kiểm soát chất lượng nước tốt, tăng năng suất và hiệu quả vụ nuôi
Với mô hình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn, người nuôi hoàn toàn chủ động trong việc kiểm soát yếu tố đầu vào đến chất lượng nước, giảm thiểu dịch bệnh, tăng tỷ lệ sống. Đồng thời khi môi trường kiểm soát tốt, cá tăng trưởng thuận lợi sẽ hạn chế sử dụng thuốc, kháng sinh, từ đó không chỉ đảm bảo năng suất mà còn đảm bảo chất lượng cá đến người dùng.
Bảo vệ môi trường, phát triển ngành thủy sản theo hướng bền vững
Mô hình nuôi trồng theo hệ thống lọc tuần hoàn, chu trình giảm đáng kể tiêu thụ năng lượng và nước, giảm phát thải CO2, đã và đang đóng góp lớn vào sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường toàn cầu. Công nghệ cũng cho phép thiết lập các cơ sở nuôi trồng tại những địa điểm đa dạng, ít bị ảnh hưởng bởi thay đổi khí hậu và gần thị trường tiêu thụ hơn.
Khó khăn với mô hình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn là mức chi phí đầu tư ban đầu cho thiết bị, công nghệ khá lớn (ước tính chi phí lắp đặt 1 bể nuôi 7 – 10m3 tầm 30 – 35 triệu đồng). Hơn nữa việc quản lý và vận hành hệ thống đòi hỏi người nuôi có kiến thức chuyên môn và kỹ thuật cao. Song không thể phủ nhận đây là mô hình triển vọng vì cá chình được thị trường trong và ngoài tỉnh rất chuộng, giá bán lại cao.
Kết quả thử nghiệm mô hình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn
RAS đã được ứng dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc , Mỹ,…Ở nước ta, mô hình nuôi trồng thuỷ sản ứng dụng công nghệ RAS đã được áp dụng cho một số thuỷ sản như sản xuất tôm giống, nuôi cá mú, cá chạch,…
Với cá chình, năm 2018 đề tài nghiên cứu thử nghiệm mô hình nuôi cá chình trong bể xi măng bằng công nghệ RAS đã được kỹ sư Nguyễn Văn Quang ở xã Đại Hiệp, Đại Lộc, Quảng Nam thực hiện.
Sau 24 tháng, cho kết quả khả quan với tỷ lệ sống đạt 98,5%, kích cỡ thu hoạch 2kg/con. Cá ít bệnh hơn, chất lượng thịt cao hơn, đồng thời giảm thiểu lượng nước thải ra môi trường. Thành công này đã mở ra hướng đi mới cho phát triển nghề nuôi thủy sản theo công nghệ RAS.
Năm 2024, huyện Đại Lộc thực hiện chuyển giao các tiến bộ khoa học – kỹ thuật mới về nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn. Mở đầu với 8 bể nuôi với 2.500 con giống ở các hộ dân, có sự hướng dẫn trực tiếp của cán bộ kỹ thuật từ lắp đặt các bể nuôi và hệ thống lọc tuần hoàn đến kiểm tra tất cả chỉ số môi trường nước trước khi thả cá giống.
Sau 6 tháng thả nuôi, cá chình đạt trọng lượng trung bình 300g/con, tỷ lệ sống 98%, ít dịch bệnh. Sau 24 tháng nuôi, cá đạt trọng lượng trung bình trên 1,7kg/con. Mỗi bể nuôi bình quân sau 2 năm thu hoạch được khoảng 300kg cá, giá bán cá chình thương phẩm dao động từ 450 – 520 nghìn đồng/kg, lãi thu được từ 1 bể nuôi hơn 80 triệu đồng.
Đến nay, Đại Lộc đã có 11 hộ nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn theo công nghệ RAS, sắp tới sẽ nhân rộng ra toàn huyện với 100 – 150 hộ, nuôi khoảng 100.000 con giống. Khi đó, sản lượng cá chình nuôi sẽ đạt khoảng 50 – 70 tấn/năm, doanh thu hàng năm từ 25 – 30 tỷ đồng.
Hướng dẫn nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn
Dưới đây là hướng dẫn các bước nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn để bà con dễ dàng tham khảo.
Chuẩn bị bể ương và hệ thống lọc
Bể ương cần có diện tích từ 50-100m2, hình tròn hoặc vuông, được xây bằng gạch lát xi măng, phần mặt trong và đáy được láng bóng, không thoát nước. Người nuôi có thể sử dụng bể composite. Hệ thống bể cần bố trí trong nhà có mái che.
Hệ thống lọc sinh học được thiết kế hình chữ nhật kích thước 5x20m, chia thành 7 ô nối liền nhau, gồm:
- Bể lắng ly tâm: Bằng xi măng, hình tròn, đường kính 3,5m, thể tích 10m3, đáy bể có độ dốc gom vào giữa.
- Bể lọc: Có thể tích bằng 20% bể nuôi, chia làm 5 ngăn gồm ngăn chứa lắng để thu chất rắn; 3 ngăn chứa giá thể (xơ dừa, san hô, hạt nhựa,…); ngăn chứa nước sau lọc.
- Bể tuần hoàn: Được thiết kế riêng cho mỗi bể nuôi để tránh lây lan dịch bệnh. Bể nuôi và lọc thông nhau bằng ống nhựa PVC đường kính 114mm, nối từ trung tâm bể nuôi đến ngăn chứa lắng của bể lọc tuần hoàn.
Để đảm bảo an toàn, khu ương, nuôi được xây dựng trong nhà cách ly hoàn toàn, hạn chế tối đa người vào.
Vệ sinh, khử trùng và đảm bảo các chỉ số môi trường nước
Với bể mới, cần vệ sinh sạch, tẩy rửa bằng phèn chua nồng độ 0.1-0.3 kg/m3, ngâm từ 5 – 7 ngày. Sau đó xả nước, chà lại với xà phòng. Nếu dùng bể cũ thì cần dùng Chlorine liều lượng 50-100g/l nước tạt khắp bể, sau 5-10 ngày thì rửa sạch bể lại.
Trước khi thả giống, dùng thuốc tím liều lượng 2g/m3 nước tạt khắp bể để khử trùng, sau đó chà lại bằng xà phòng. Tiến hành cấp nước từ bể chứa đã lọc qua để loại bỏ chất bẩn hữu cơ, sinh vật hại cá, mực nước cấp cao khoảng 0.8-1m.
Kiểm tra thành bể, miệng ống thoát nước nếu gặp sự cố nứt hoặc rò rỉ thì cần khắc phục ngay. Trước thả giống 1-2 ngày, vận hành toàn bộ hệ thống, kiểm tra các chỉ số môi trường như nhiệt độ, pH, NH3, NO2, DO đảm bảo trong ngưỡng cho phép.
Chọn cá chình giống khỏe mạnh
Chọn giống cá chình ở địa chỉ uy tín, cá khoẻ, nhớt nhiều, không bị trầy xước, không bị đốm trắng, da bóng lắng. Cá bơi lội khoẻ mạnh, kích thước đồng đều, không bị lẫn giống cá.
Thả cá giống
Trước thả, người nuôi cần thuần hoá cá bằng cách cho ra thùng/bể sau đó bổ sung nước trong bể nuôi vào thùng/bể chứa cá từ từ, duy trì sục khí mạnh trong 30 phút. Khi thấy cá hoạt động bình thường trở lại thì thả cá vào bể nuôi. Chú ý, nhiệt độ nước trong bao chứa và bể nuôi chênh không quá 2 độ. Trước thả nên tắm cá qua nước muối nồng độ 5-7‰ trong 5 phút.
Mật độ nuôi không quá 60kg/m3 nước, trong quá trình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn nên phân cỡ, san thưa để đảm bảo cá tăng trưởng tốt, bà con có thể tham khảo các giai đoạn san thưa sau:
- Giai đoạn 1: Thả cá giống có khối lượng 50g/con, mật độ 100 con/m3.
- Giai đoạn 2: Cá đạt 200g/con tiến hành san thừa đảm bảo mật độ 40 con/m3.
- Giai đoạn 3: Tiếp tục san thưa khi cá đạt 600g/con xuống mật độ 30 con/m3.
- Giai đoạn cuối: Đảm bảo mật độ 20 con/m3 khi cá đạt 1.2kg/con
Cách cho ăn, chăm sóc cá trong suốt vụ nuôi
Sử dụng thức ăn tổng hợp chuyên dụng dạng bột mịn, cho cá ăn 2 lần/ngày vào lúc 5h30 và 18h, liều lượng khoảng 3-4% khối lượng cá/ngày. Sử dụng sàng ăn để tăng khả năng bắt mồi cho cá, đồng thời để theo dõi, kiểm soát lượng thức ăn từ đó có điều chỉnh phù hợp.
Thời gian cá bắt mồi từ 10-15 phút, nếu sau 20 phút mà cá không dùng hết thức ăn thì điều chỉnh giảm cho lần tiếp theo. Khi cho ăn nên yên tĩnh, hạn chế tối đa tiếng ồn và ánh sáng. Sau mỗi lần cho ăn, thức ăn thừa cần vớt ra ngoài, theo dõi để điều chỉnh.
Sau khi cho cá ăn 2h, bà con tiến hành vệ sinh đáy ao, xi phông hút cặn bẩn ở thành bể và đáy. Trong quá trình ương nuôi cần duy trì các yếu tố môi trường trong ngưỡng thích hợp như pH (6.5-8.5), nhiệt độ (26 độ – 30 độ C), DO (>7mg/l), NH3 <0.01 mg/l. Nếu các thông số này vượt chỉ tiêu cho phép thì cần thay 30-50% nước, duy trì mực nước từ 0.8-1m.
Định kỳ 10 ngày/lần tiến hành soi kính kiểm tra ký sinh trùng trên cá, nếu cá có dấu hiệu bệnh do vi khuẩn cần gửi mẫu đến cơ quan xét nghiệm để kiểm tra, làm kháng sinh đồ để đưa ra phác đồ điều trị nhanh nhất.
Thu hoạch
Khi cá đạt kích cỡ thương phẩm (2kg/con) là có thể thu hoạch. Lưu ý, trước thu hoạch nên cho cá nhịn ăn ít nhất 2 ngày, tháo cạn nước, dùng lưới kéo để thu bắt cá, tránh làm cá bị tổn thương, xây xát.
Như vậy trên đây là các ưu điểm của mô hình nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn cũng như hướng dẫn các bước nuôi, hy vọng bài viết hữu ích với bà con. Để được hỗ trợ tư vấn chi tiết về giải pháp nuôi trồng thuỷ sản nói chung, nuôi cá chình trong bể lọc tuần hoàn nói riêng, bà con vui lòng liên hệ Hotline 0909 538 514.
>>> Xem thêm: 7 lưu ý giúp bà con nuôi cá chình thành công
