Vào ngày 9/3 vừa qua, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên & Môi trường) đã phối hợp cùng với Tổ chức hợp tác quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF) để tổ chức buổi hội thảo chuyên gia tham vấn về Báo cáo hiện trạng chất thải nhựa năm 2022 tại Việt Nam.
Các nội dung chính
Những hành động cần thực hiện khi đối mặt với sự gia tăng chất thải nhựa
Tại hội thảo, ông Hồ Kiên Trung – Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đã phát biểu rằng, lượng chất thải nhựa tại Việt Nam hiện đang tăng dần lên qua từng năm. Bên cạnh đó, Việt Nam hiện cũng đang thuộc trong nhóm những quốc gia nhập khẩu lượng phế liệu lớn trên thế giới, điển hình trong đó là phế liệu nhựa. Với sự gia tăng của chất thải nhựa, con người đang phải đối mặt với những vấn đề về ô nhiễm môi trường và sức khỏe.
Trước tình hình đó, Đảng và Nhà nước, Chính phủ đã đề ra những hành động quyết liệt nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm chất thải nhựa. Trong thời gian gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã cho ban hành các chỉ thị và luật, cụ thể như:
- Chỉ thị số 33/CT-TTg, ngày 20/08/2020, về việc tăng cường quản lý tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa;
- Chỉ thị số 41/CT-TTg, ngày 01/12/2020, về một số các giải pháp cấp bách để tăng cường quản lý chất thải rắn, bao gồm xử lý nhựa và vi nhựa.
- Luật Bảo vệ môi trường 2020 bao gồm những quy định cụ thể liên quan đến vấn đề giảm thiểu lượng chất thải nhựa và chất thải nhựa đại dương, đồng thời quy định về trách nhiệm mở rộng của đơn vị, nhà sản xuất,…
Ngoài ra, trong thời gian sắp tới, Việt Nam sẽ tham gia đàm phán về Thỏa thuận toàn cầu về chấm dứt ô nhiễm nhựa cùng với nhiều quốc gia trên thế giới. Trong phạm vi hợp tác cùng Chương trình Đối tác hành động quốc gia về Nhựa (Chương trình NPAP) tổ chức tại Việt Nam, WWF Việt Nam đã tiến hành phối hợp cùng Cục Kiểm soát ô nhiễm để xây dựng Báo cáo hiện trạng chất thải nhựa trong năm 2022.
Với mục đích làm rõ các vấn đề, thực trạng về việc sản xuất nhựa; tình hình thu gom, tái chế, xử lý các chất thải nhựa hay vấn đề phát sinh; đồng thời, đưa ra đánh giá về công tác quản lý chất thải nhựa, từ đó đề xuất kiến nghị và giải pháp để khắc phục, giảm thiểu vấn đề ô nhiễm chất thải nhựa trên phạm vi toàn quốc.
Không những vậy, “Báo cáo hiện trạng chất thải nhựa năm 2022” cũng sẽ là một nguồn tham khảo hữu ích dành cho những nhà nghiên cứu khoa học, nhà quản lý và hỗ trợ cho công tác phổ biến, tuyên truyền thông tin để hạn chế phát sinh chất thải nhựa.
Hội thảo chuyên gia tham vấn về Báo cáo hiện trạng chất thải nhựa năm 2022 tại Việt Nam – Bức tranh toàn cảnh về chất thải nhựa
Trong buổi Hội thảo chuyên gia tham vấn về Báo cáo hiện trạng chất thải nhựa năm 2022 tại Việt Nam, các chuyên gia đã giới thiệu, trình bày về quy trình và phương pháp để ước tính các thành phần có trong chất thải nhựa từ chất thải rắn trong sinh hoạt. Đồng thời, tại hội thảo, những nội dung về hiện trạng phát sinh, xử lý, cũng như tái chế và tái sử dụng chất thải nhựa tại Việt Nam cũng được đề cập đến.
– Hiện trạng chất thải nhựa tại Việt Nam
TS Lưu Việt Dũng (Trường Đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ rằng, nhóm nghiên cứu đã thực hiện khảo sát thực địa tại 3 địa phương, bao gồm Thái Bình, Phú Thọ và Hà Nội (đại diện cho 3 khu vực: vùng ven biển – trung du và miền núi – khu vực đô thị). Thông qua kết quả khảo sát cho thấy rằng, trong số chất thải nhựa thu thập được từ 3 khu vực khảo sát, túi ni lông chiếm phần lớn. Lượng chất thải nhựa phổ biến nhất là nhựa sử dụng 1 lần hay bao bì thực phẩm.
Bằng cách áp dụng các phương pháp ước tính và tính toán, nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng chất thải nhựa chiếm khoảng 12% so với tổng lượng chất thải rắn trong sinh hoạt. Mặt khác, lượng chất thải nhựa này còn bị nhiễm bẩn chéo từ những thành phần hữu cơ, do đó công tác tái chế và sử dụng gặp nhiều khó khăn. Từ đó, dự kiến rằng chi phí cho các sản phẩm tái chế từ nhóm nhựa này cũng tương đối cao.
Theo PGS.TS Nguyễn Tài Tuệ (Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội), trong năm 2021, khối lượng chất thải nhựa phát sinh tại Việt nam lên đến khoảng 3 triệu tấn/năm. Trong đó, chỉ riêng với 28 tỉnh, thành phố ven biển đã phát sinh 1,6 triệu tấn. Tổng khối lượng chất thải rắn thất thoát trong môi trường là khoảng 0,6 triệu tấn, riêng đối với môi trường nước là khoảng 0,08 triệu tấn.
– Phương án giải quyết khó khăn, thách thức trong giảm thiểu chất thải nhựa
Giảm thiểu tình trạng ô nhiễm nhựa đối diện với các khó khăn, thách thức nhất định. Nhóm nghiên cứu đưa ra đề xuất để giảm thiểu chất thải nhựa bằng cách hoàn thiện cơ chế chính sách. Cụ thể, để giảm thiểu chất thải nhựa cần phải thúc đẩy tuần hoàn kinh tế, trung hòa nhựa; đồng thời, nâng cao trách nhiệm và nhận thức của cộng đồng trong sản xuất, phân phối, sử dụng hay thu gom, tái chế các loại chất thải nhựa; tăng cường hợp tác, trao đổi quốc tế,…
Trong đó, việc cần ưu tiên nhất chính là xây dựng những quy định kỹ thuật về đánh giá khối lượng chất thải nhựa phát sinh, nghiên cứu thành phần chất thải nhựa trong tổng chất thải rắn sinh hoạt tại các địa phương; ứng dụng giải pháp có thể thực hiện ngay, chẳng hạn như giảm sử dụng nhựa dùng 1 lần.
Trong buổi hội thảo, các chuyên gia từ Bộ Công thương, các hiệp hội, tổ chức quốc tế có liên quan đến đưa đã đưa ra những góp ý giúp hoàn thiện dự thảo báo cáo. Hầu hết các chuyên gia đều đánh giá cao nội dung, ý nghĩa của báo cáo và cho rằng đây sẽ là nguồn cung cấp thông tin cơ bản, là nền tảng trong công tác quản lý, giám sát và phát triển ngành nhựa, cũng như giảm thiểu ô nhiễm nhựa.
Theo đó, nhiều ý kiến cho rằng, nhóm nghiên cứu cần có thêm những căn cứ chắc chắn hơn để xây dựng báo cáo, làm nổi bật được điểm khác biệt so với những nghiên cứu trước đó và cập nhật thêm số liệu. Giải pháp được đề xuất là cần phải làm rõ thêm về hàm ý của chính sách có ảnh hưởng, tác động như thế nào đến những vấn đề thực tiễn, thúc đẩy thực hiện các công việc như phân loại rác ngay tại nguồn, tái chế hay tái sử dụng chất thải nhựa và hạn chế sử dụng nhựa dùng một lần.
Ông Phạm Mạnh Hoài (Quản lý Hợp phần Đối tác và Chính sách nhựa, WWF-Việt Nam) chia sẻ, những ý kiến đều sẽ được tiếp thu trên tinh thần cùng xây dựng và hoàn thiện dự thảo Báo cáo chất thải nhựa năm 2022.
Bởi vì nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi và mục đích nhất định, thế nên nó không thể đáp ứng được hết những yêu cầu chuyên sâu về ngành nhựa. Tuy nhiên, bản báo cáo này sẽ giúp đưa ra một bức tranh toàn cảnh về vấn đề ô nhiễm môi trường do nhựa, từ đó giúp tìm ra những nhu cầu thiết thực cho ngành nhựa và đáp ứng cho các mục tiêu thông tin, quản lý cho doanh nghiệp, đối tác và cộng đồng trong thời gian sắp tới.
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
