Cá rô phi là một trong những loài cá nước ngọt phổ biến với giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao. Loài cá này nổi bật nhờ khả năng thích nghi tốt, tốc độ sinh trưởng nhanh và tập tính sinh sản độc đáo. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm và sinh sản của cá rô phi, bà con hãy cùng BIOGENCY đi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Cá rô phi là gì?
Cá rô phi là tên gọi chung của một nhóm cá nước ngọt phổ biến, có khả năng sống được ở cả môi trường nước lợ và nước mặn. Chúng thường xuất hiện tại các sông suối, kênh rạch, ao hồ và là nguồn thực phẩm quan trọng trong đời sống hàng ngày.
Loài cá này thuộc họ Cichlidae, có nguồn gốc từ châu Phi và Trung Đông. Một số loài đặc trưng bao gồm cá rô phi đỏ (Oreochromis sp.), cá rô phi xanh (Oreochromis Aureus) và cá rô phi vằn (Oreochromis Niloticus). Nhờ giá trị kinh tế cao, cá rô phi được nuôi rộng rãi, nhưng một số loài có thể gây ảnh hưởng xấu đến môi trường khi sinh sôi quá mức.
Các loại cá rô phi
Cá rô phi hiện có khoảng 80 loài, nhưng chỉ hơn 10 loài được nuôi trồng thủy sản có giá trị kinh tế. Những loài này có kích thước và đặc điểm sinh học rất đa dạng.
- Loài nhỏ nhất: Tilapia grahami, chỉ dài 5 cm và nặng 13g, sống ở hồ Magadi, Kênya.
- Loài lớn nhất: Rô phi vằn (Oreochromis niloticus) có thể dài tới 64 cm và nặng 7 kg, sinh sống ở hồ Rudolf, giáp ranh giữa Kenya, Ethiopia và Sudan.
Mới đây, các loài cá rô phi được chia thành ba giống chính: Tilapia, Sarotherodon và Oreochromis dựa trên cơ sở di truyền và sinh sản. Các loài tiêu biểu trong ba giống này bao gồm:
- Tilapia: Đẻ có giá thể, làm tổ bằng cỏ rác, ví dụ như Tilapia Zillii, Tilapia Rendalli.
- Sarotherodon: Cá đực hoặc cá cái đào tổ, ấp trứng trong miệng. Một loài quan trọng trong nhóm này là S.Galilaeus.
- Oreochromis: Cá đực đào tổ, cá cái ấp trứng trong miệng, ví dụ O.Mossambicus, O.Aureus, O.Niloticus.
>>> Xem thêm: Cá rô phi đơn tính là gì? Đặc điểm tính trạng, điều kiện nuôi
Đặc điểm của cá rô phi
Cá rô phi là loài cá có nhiều đặc điểm nổi bật, từ hình dáng bên ngoài cho đến khả năng thích nghi với môi trường sống đa dạng. Dưới đây là một số đặc điểm quan trọng của loài cá này:
Đặc điểm bên ngoài:
- Cá rô phi có thân hình hơi tím với vảy sáng bóng, cùng 9-12 sọc đậm kéo dài từ lưng xuống bụng.
- Vây đuôi có màu sọc đen sậm và phân bố đều trên vi đuôi.
- Vi lưng có sọc trắng trên nền xám đen, trong khi viền vi lưng và vi đuôi có màu hồng nhạt.
- Cá có thể dài tới 0,6m và nặng 4 kg.
- Loài cá này có sự phát triển nhanh, đặc biệt là cá đực, có thể đạt trọng lượng 0,4-0,6 kg sau 4-5 tháng nuôi.
Đặc điểm môi trường sống:
- Cá rô phi có khả năng sống ở nhiều môi trường khác nhau, bao gồm nước ngọt, nước lợ và nước phèn nhẹ.
- Loài cá này chịu được nhiệt độ cao lên đến 42 độ C và có thể sống trong nước có độ mặn tới 32‰.
- Cá rô phi cũng có khả năng chịu được môi trường nước có hàm lượng Amonia cao và Oxy thấp.
- Chúng chủ yếu ăn sinh vật phù du khi còn nhỏ, nhưng khi trưởng thành, chúng ăn mùn bã hữu cơ, tảo lắng, ấu trùng và côn trùng.
- Cá rô phi còn được biết đến là loài ấp miệng, với trứng và cá non được giữ trong miệng cho đến khi cá con ra ngoài.
Tập tính sinh sản của cá rô phi
Cá rô phi có tập tính sinh sản rất đặc biệt và thích nghi tốt với các điều kiện nuôi khác nhau. Cụ thể một số thông tin về tập tính sinh sản của loài cá này như sau:
Thành thục sinh dục:
Cá rô phi vằn có thể thành thục sinh dục sau 4-5 tháng tuổi, khi trọng lượng đạt từ 100-150 g (đối với cá cái). Tuy nhiên, tùy vào điều kiện chăm sóc, nhiệt độ và môi trường sống, cá có thể thành thục sớm hơn, thậm chí khi chỉ đạt trọng lượng khoảng 40-50g. Bên cạnh đó, cá cái thường đẻ lần đầu khi đạt trọng lượng trên 200g, nếu được nuôi bằng thức ăn công nghiệp.
Chu kỳ sinh sản:
Cá rô phi có thể đẻ nhiều lần trong năm, với mỗi lần đẻ từ 1.000 – 2.000 trứng đối với cá có trọng lượng từ 200 – 250 g. Ở các tỉnh phía Nam, cá có thể đẻ từ 10-12 lần trong năm. Trong khi ở phía Bắc, cá chỉ đẻ 5-7 lần do ảnh hưởng của mùa đông, từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau. Hơn nữa, thời gian giữa các lần đẻ thường kéo dài từ 3 đến 4 tuần.
Tập tính sinh sản:
Vào mùa sinh sản, cá đực sẽ đào một tổ hình lòng chảo có đường kính 30-40 cm và sâu 7-10 cm ở xung quanh bờ ao, nền đáy cứng và mực nước sâu từ 50-60 cm. Tổ này giúp thu hút cá cái đến đẻ trứng.
Sau đó, cá cái sẽ đẻ trứng vào tổ, còn cá đực sẽ thụ tinh cho trứng. Khi trứng đã được thụ tinh, cá cái ngậm chúng vào miệng để ấp. Quá trình ấp kéo dài khoảng 4 ngày ở nhiệt độ 28°C và 2-3 ngày ở nhiệt độ 30°C. Tiếp đó, lúc trứng hết noãn hoàng, cá con sẽ bơi ra khỏi miệng cá mẹ. Sau khi thả hết cá con, cá mẹ tiếp tục tìm thức ăn và chuẩn bị cho chu kỳ sinh sản tiếp theo.
Như vậy, trên đây là những thông tin cơ bản về đặc điểm và tập tính sinh sản của cá rô phi. Loài cá này không chỉ có khả năng thích nghi với nhiều điều kiện sống khác nhau mà còn thể hiện các tập tính sinh sản đặc biệt. Nếu bà con cần tìm hiểu thêm về kỹ thuật nuôi trồng thủy sản hiệu quả, hãy liên hệ với BIOGENCY qua hotline 0909 538 514 để nhận được tư vấn tận tâm và chi tiết nhất nhé!
>>> Xem thêm: Kỹ thuật giúp nuôi cá rô phi toàn đực hiệu quả
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
