Mục tiêu trung hòa carbon là cam kết quan trọng của Việt Nam trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu và hướng tới phát triển bền vững. Đây không chỉ là thách thức lớn mà còn là cơ hội để Việt Nam tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng xanh và bền vững hơn trong dài hạn. Cùng BIOGENCY tìm hiểu thêm thông tin về mục tiêu này của Việt Nam trong tương lai nhé.
Vì sao phải đạt được mục tiêu trung hòa Carbon và Net Zero?
Để tránh các tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, cộng đồng quốc tế cần giảm một nửa lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu vào năm 2030 và đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào khoảng giữa thế kỷ XXI. Đây là điều kiện bắt buộc để giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu không vượt quá 1,5°C.
Hiện đã có hơn 90 quốc gia trên thế giới đặt ra mục tiêu Net Zero, bao gồm cả những quốc gia phát thải lớn như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ. Đồng thời, số lượng doanh nghiệp tham gia cam kết cũng tăng mạnh, với hơn 1.000 tập đoàn hàng đầu thế giới đặt mục tiêu trung hòa carbon tăng 40% chỉ trong vòng một năm, từ 2022 đến 2023.
Tuy nhiên, các đánh giá cho thấy tiến độ thực hiện các cam kết hiện nay chưa đủ để đạt mục tiêu trung hòa carbon, cũng như hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C. Nếu tiếp tục theo xu hướng hiện tại, nhiệt độ trung bình toàn cầu có thể tăng đến 2,7°C vào cuối thế kỷ. Con số này vượt xa giới hạn an toàn và sẽ dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng. Ví dụ như thiên tai, nước biển dâng, mất an ninh lương thực và suy giảm hệ sinh thái.
Mục tiêu trung hòa Carbon và Net Zero tại Việt Nam
Việt Nam đặt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, đồng nghĩa với việc tổng lượng phát thải khí nhà kính sẽ được cân bằng với lượng hấp thụ hoặc loại bỏ khỏi khí quyển. Để hiện thực hóa mục tiêu này, một trong những yêu cầu cấp thiết là phát thải CO₂ phải đạt đỉnh vào năm 2030, đồng thời quá trình chuyển đổi năng lượng xanh cần được triển khai nhanh chóng.
Theo các phân tích kỹ thuật, để đạt đỉnh phát thải vào năm 2030, Việt Nam cần bổ sung ít nhất 56 GW điện tái tạo trong thập kỷ này, trong đó bao gồm 17 GW điện gió trên bờ và 39 GW điện mặt trời. Việc chậm trễ trong triển khai sẽ dẫn đến những chi phí phát sinh lớn do tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.
Trong ngắn hạn, các nhà máy điện than sẽ cần vận hành linh hoạt hơn, sẵn sàng giảm công suất khi nguồn điện xanh phát lên lưới. Mục tiêu là ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo nhưng vẫn đảm bảo dự phòng cho hệ thống. Về dài hạn, để đạt mục tiêu xây dựng 84 GW điện gió ngoài khơi vào năm 2050, Việt Nam cần sớm có khung pháp lý rõ ràng, minh bạch và ổn định nhằm thu hút đầu tư vào lĩnh vực này.
Ngoài ra, việc xác định các vị trí tiềm năng cho điện gió ngoài khơi, đầu tư hạ tầng cảng biển phục vụ lắp đặt và vận hành thiết bị, cũng như củng cố hệ thống truyền tải là những bước đi quan trọng cần được triển khai sớm. Những hành động cụ thể này sẽ tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam từng bước đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Đồng thời, quốc gia cũng sẽ góp phần bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển kinh tế xanh, bền vững.
Những hành động quyết liệt và mạnh mẽ để đạt mục tiêu trung hòa carbon và Net Zero tại Việt Nam
Đạt mục tiêu trung hòa carbon và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là yêu cầu cấp thiết để ứng phó với biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã thay mặt Việt Nam cam kết mạnh mẽ về Net Zero vào năm 2050. Lời cam đoan này thể hiện trách nhiệm của một quốc gia đang phát triển nhưng sẵn sàng hành động vì lợi ích chung của nhân loại.
Sau COP26 và COP27, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đã triển khai hàng loạt chiến lược, quy hoạch và kế hoạch hành động. Cụ thể như: Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, Chiến lược tăng trưởng xanh, Quy hoạch điện VIII với định hướng năng lượng tái tạo là chủ đạo.
Bên cạnh đó, tại COP28, Thủ tướng Chính phủ cũng tiếp tục thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam bằng việc công bố Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP. Điều này nhấn mạnh rằng chuyển đổi năng lượng công bằng là chìa khóa để đạt mục tiêu trung hòa carbon và Net Zero.
Có thể thấy, Việt Nam coi mục tiêu trung hòa carbon và Net Zero không chỉ là nghĩa vụ quốc tế. Đây còn là cơ hội chiến lược để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy công nghiệp xanh. Việc hành động sớm và quyết liệt sẽ giúp Việt Nam tránh bị tụt hậu trong cuộc chuyển dịch toàn cầu. Đồng thời, nhà nước cũng có thể bảo vệ sức khỏe người dân, an ninh năng lượng và lương thực.
Những lĩnh vực tiềm năng để giảm lượng phát thải
Giảm lượng phát thải khí nhà kính là một trong những nhiệm vụ cấp thiết nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường sống. Dưới đây là các lĩnh vực có tiềm năng để phát triển theo hướng bền vững:
- Năng lượng: Lĩnh vực năng lượng là nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất trên toàn cầu, chủ yếu đến từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch để sản xuất điện và nhiệt. Việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió và thủy điện quy mô nhỏ là giải pháp chủ chốt. Các công nghệ lưu trữ năng lượng như pin lithium-ion và hệ thống thủy điện tích năng sẽ giúp khắc phục tính gián đoạn của nguồn tái tạo.
- Giao thông vận tải: Giao thông vận tải là lĩnh vực phát thải lớn thứ hai, đặc biệt ở các đô thị đông dân. Để giảm phát thải, nhà nước cần đẩy mạnh điện khí hóa phương tiện giao thông như xe máy, ô tô và xe buýt điện. Song song đó, Việt Nam cũng cần đầu tư vào hệ thống giao thông công cộng hiện đại như tàu điện ngầm, xe buýt nhanh (BRT) và tàu điện. Ngoài ra, các chính sách khuyến khích sử dụng xe đạp, đi bộ, hoặc chia sẻ phương tiện (carpooling) cũng giúp giảm mật độ giao thông và phát thải.
- Công nghiệp: Ngành công nghiệp, đặc biệt là sản xuất thép, xi măng, hóa chất và các ngành chế biến nặng thường sử dụng nhiều năng lượng và quá trình công nghệ phát sinh CO₂. Giảm phát thải trong lĩnh vực này đòi hỏi cải tiến quy trình sản xuất, ứng dụng các công nghệ xanh như lò luyện thép không phát thải, sử dụng vật liệu thay thế xi măng truyền thống, và tăng cường tái sử dụng, tái chế nguyên liệu
Mục tiêu trung hòa carbon không chỉ là một cam kết mang tính chiến lược mà còn là động lực để Việt Nam hướng tới mô hình phát triển xanh. Để đạt được mục tiêu này, Nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sạch và sử dụng hiệu quả tài nguyên. BIOGENCY tin rằng mỗi hành động nhỏ hôm nay sẽ góp phần tạo nên một tương lai bền vững
>>> Xem thêm: 2 loại hàng hóa trên thị trường Carbon tại Việt Nam
