Khử mùi hôi ống cống là vấn đề cấp thiết trong các quán ăn, nhà hàng – nơi lượng dầu mỡ và rác thải hữu cơ phát sinh mỗi ngày rất lớn. Mùi hôi vừa gây khó chịu cho nhân viên và thực khách, vừa ảnh hưởng đến hình ảnh, vệ sinh và chất lượng dịch vụ. Vì vậy, trong bài viết dưới đây, BIOGENCY sẽ cùng bạn tìm hiểu những cách khử mùi hôi ống cống hiệu quả.
Nguyên nhân gây mùi hôi ống cống trong quán ăn
Để khử mùi hôi ống cống triệt để, điều quan trọng là phải hiểu rõ các nguyên nhân cốt lõi. Qua nghiên cứu và đánh giá từ các chuyên gia về hệ thống thoát nước, có bốn nguyên nhân chính gây mùi hôi ống cống trong môi trường quán ăn.
Thức ăn thừa và dầu mỡ
Trong quá trình chế biến và rửa bát đĩa, một lượng đáng kể thức ăn thừa và dầu mỡ thường xuyên bị đổ vào hệ thống thoát nước. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học Công nghệ Môi trường, trung bình mỗi quán ăn vừa và nhỏ thải ra khoảng 5-10 kg dầu mỡ mỗi ngày vào hệ thống cống.
Dầu mỡ và thức ăn thừa, đặc biệt là các loại protein động vật, khi bị tích tụ trong ống cống sẽ trải qua quá trình phân hủy kỵ khí (không có oxy) bởi vi khuẩn. Quá trình này sản sinh ra các hợp chất lưu huỳnh hữu cơ, đặc biệt là Hydrogen Sulfide (H2S), Mercaptans và các Amin – những chất gây mùi hôi đặc trưng của ống cống. Cụ thể:
- Hydrogen Sulfide (H2S): Chất này có mùi trứng thối đặc trưng, được tạo ra khi Protein chứa lưu huỳnh bị phân hủy
- Mercaptans (R-SH): Hợp chất tạo ra mùi hôi như tỏi thối, được sinh ra khi Axit Amin chứa lưu huỳnh bị phân hủy
- Amin (NH2): Amin (NH2) tạo mùi cá ươn, xảy ra khi protein bị phân hủy trong môi trường kiềm
Tắc nghẽn ống cống
Tắc nghẽn ống cống là hệ quả tất yếu của việc tích tụ dầu mỡ và thức ăn thừa qua thời gian dài. Theo thống kê từ các đơn vị thông cống nghẹt chuyên nghiệp, 78% các trường hợp tắc nghẽn ống cống trong quán ăn là do dầu mỡ đông cứng kết hợp với:
- Thức ăn thừa như cơm, bột, rau củ, xương…
- Tóc, sợi vải và các vật thể nhỏ khác từ quá trình rửa bát đĩa.
- Tích tụ cặn vôi, khoáng chất từ nước cứng qua thời gian.
Khi ống cống bị tắc nghẽn, dòng chảy nước thải bị cản trở, dẫn đến tình trạng ứ đọng. Nước thải ứ đọng tạo điều kiện lý tưởng cho quá trình phân hủy kỵ khí, sinh ra khí H₂S và các hợp chất gây mùi hôi khác. Ngoài ra, tắc nghẽn còn dẫn đến hiện tượng nước thải trào ngược, làm tăng nguy cơ ô nhiễm và mùi hôi lan rộng trong không gian quán ăn.
Đặc biệt, ở nhiệt độ cao trong môi trường bếp ăn (28-35°C), tốc độ phân hủy chất hữu cơ và sinh khí H₂S tăng gấp 1,5-2 lần so với điều kiện thông thường. Điều này khiến mùi hôi trở nên mạnh mẽ và khó chịu hơn.
Hệ thống thoát nước không đúng cách
Nhiều quán ăn, đặc biệt là các cơ sở nhỏ hoặc cải tạo thường gặp vấn đề về thiết kế và lắp đặt hệ thống thoát nước không đúng tiêu chuẩn. Các lỗi phổ biến bao gồm:
- Bẫy nước (P-trap) không có hoặc không hiệu quả: Bẫy nước đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn khí từ ống cống xâm nhập ngược vào không gian sử dụng. Khi bẫy nước bị khô hoặc không được lắp đặt, khí H₂S và các khí độc hại khác dễ dàng thoát ra ngoài.
- Ống thông hơi không đúng quy cách: Hệ thống thông hơi giúp cân bằng áp suất trong đường ống. Từ đó, ống sẽ tạo điều kiện cho nước thải di chuyển trơn tru và ngăn chặn hiện tượng “lock hơi” – nguyên nhân gây mùi hôi và tắc nghẽn. Theo Tiêu chuẩn Xây dựng Việt Nam (TCXDVN), hệ thống thoát nước nhà bếp công nghiệp cần có ống thông hơi với đường kính tối thiểu 50mm.
- Độ dốc ống thoát nước không đủ: Tiêu chuẩn kỹ thuật yêu cầu độ dốc tối thiểu 1-2% cho ống thoát nước ngang để đảm bảo nước thải di chuyển đủ nhanh, tránh ứ đọng. Nhiều quán ăn không đáp ứng yêu cầu này, dẫn đến tình trạng nước thải lưu lại trong ống, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Thiếu bể tách mỡ: Theo quy định của Bộ Xây dựng, các cơ sở kinh doanh ăn uống phải lắp đặt bể tách mỡ trước khi xả nước thải vào hệ thống thoát nước chung. Tuy nhiên, thực tế nhiều quán ăn bỏ qua thiết bị này hoặc sử dụng bể tách mỡ không đúng kích thước, khiến dầu mỡ trực tiếp vào hệ thống cống.
Vi khuẩn và nấm mốc
Môi trường ẩm ướt, tối tăm trong hệ thống ống cống là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển. Trong quán ăn, tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn do có nhiều chất dinh dưỡng từ thức ăn thừa.
Các nghiên cứu vi sinh từ Viện Vệ sinh Dịch tễ cho thấy, trong 1g cặn từ ống thoát nước quán ăn có thể chứa tới 10⁸-10⁹ CFU (đơn vị khuẩn lạc). Các loại vi khuẩn chủ yếu phải kể tới:
- Vi khuẩn khử Sulfate: Loại vi khuẩn này sẽ chuyển hóa sulfate thành sulfide, sinh ra H₂S
- Vi khuẩn kỵ khí bắt buộc: Phân hủy protein, carbohydrate tạo ra khí metan, amoniac và các hợp chất mùi khó chịu
- Nấm mốc: Nấm sẽ phát triển trên bề mặt ẩm ướt của ống cống, tạo mùi hôi và sinh ra bào tử có thể gây các vấn đề về hô hấp
Đặc biệt, một số loại vi khuẩn như Desulfovibrio và Desulfobacter có khả năng sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt., điều kiện pH thấp hoặc có mặt của các chất tẩy rửa thông thường. Điều này khiến việc khử mùi hôi ống cống trở nên phức tạp hơn nếu chỉ sử dụng các phương pháp làm sạch cơ học.
Quá trình phân hủy chất hữu cơ của vi khuẩn diễn ra liên tục 24/7, tạo ra các khí thải gây mùi không ngừng nghỉ. Theo đánh giá của các chuyên gia vệ sinh môi trường, một hệ thống ống thoát nước bị nhiễm khuẩn nặng có thể sản sinh đủ H₂S để gây mùi hôi lan tỏa trong không gian rộng tới 50-100m².
Các cách khử mùi hôi ống cống hiệu quả
Sau khi hiểu rõ nguyên nhân gây mùi hôi, việc áp dụng các giải pháp khử mùi hôi ống cống phù hợp sẽ mang lại hiệu quả và phòng ngừa vấn đề tái diễn. Dưới đây là các phương pháp khử mùi hôi ống cống được chuyên gia đánh giá cao về tính hiệu quả và phù hợp với điều kiện vận hành của quán ăn.
Sử dụng Baking Soda (Natri Bicarbonate)
Baking Soda (Natri Biocarbonate hay Sodium Bicarbonate) là chất có tính kiềm nhẹ, thường được dùng để trung hòa axit và khử mùi trong đường ống. Khi kết hợp với giấm, hợp chất này sẽ tạo ra phản ứng sủi bọt giúp làm sạch và đẩy tạp chất xuống sâu hơn trong hệ thống ống cống.
Phương pháp áp dụng khá đơn giản, bạn chỉ cần đổ 100–200g Baking Soda vào miệng ống thoát nước, sau đó thêm khoảng 250ml giấm trắng và để yên trong 15–20 phút. Cuối cùng, bạn cần xối nước nóng (60–80°C) để làm sạch đường ống. Cách làm này giúp khử mùi hôi ống cống hiệu quả trong 2–3 ngày, đặc biệt phù hợp với quán ăn nhỏ.
Sử dụng chanh hoặc muối
Chanh và muối là những nguyên liệu tự nhiên dễ tìm, có khả năng khử mùi hôi ống cống nhờ axit citric và đặc tính kháng khuẩn. Chanh giúp phân hủy dầu mỡ, còn muối tạo môi trường không thuận lợi cho vi khuẩn gây mùi phát triển.
Bạn có thể cắt chanh thành lát nhỏ, cho vào miệng ống thoát và để yên 30 phút rồi xả nước nóng. Với muối, pha 500g muối vào 2 lít nước nóng, đổ vào ống vào buổi tối và để qua đêm. Dù hiệu quả không triệt để, phương pháp này vẫn giúp giảm 50–60% mùi hôi trong thời gian ngắn.
Sử dụng men vi sinh
Men vi sinh là giải pháp sinh học tiên tiến, đang được áp dụng rộng rãi trong tắc nghẽn và khử mùi hôi ống cống tại các nhà hàng, quán ăn hiện đại. Đây là phương pháp xử lý tận gốc vấn đề mà không gây hại cho môi trường.
Một trong những sản phẩm men vi sinh được đánh giá cao trong thị trường hiện nay là Microbe-Lift DGTT. Vi sinh vật trong sản phẩm Microbe-Lift DGTT hoạt động hiệu quả trong điều kiện môi trường có độ pH từ 4 đến 9. Nhiệt độ nằm trong khoảng 4°C đến 40°C và độ mặn không vượt quá 40‰ (tương đương 4%). Đây là dải điều kiện khá linh hoạt, phù hợp với nhiều hệ thống xử lý nước thải và môi trường ống cống trong các nhà hàng, quán ăn.
Ưu điểm nổi bật của Microbe-Lift DGTT là khả năng phân hủy nhanh các hợp chất béo, dầu mỡ (FOG) nhờ cơ chế sử dụng các mảng bám này làm nguồn thức ăn cho vi sinh vật. Quá trình phân hủy giúp hóa lỏng dầu mỡ, từ đó giảm mùi hôi rõ rệt chỉ sau khoảng một tuần sử dụng.
Khử mùi hôi ống cống không còn là bài toán khó nếu bạn lựa chọn đúng giải pháp – từ các nguyên liệu tự nhiên dễ tìm như Baking Soda, chanh, muối, đến việc ứng dụng men vi sinh chuyên dụng. Đồng thời, khử mùi hôi ống cống sẽ giúp bảo vệ môi trường, mang đến chiến lược thiết thực để nâng cao chất lượng dịch vụ và giữ chân khách hàng. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, bạn có thể liên hệ BIOGENCY qua Hotline 0909 538 514 để được hỗ trợ nhé!
>>> Xem thêm: Đường ống nước bị tắc, xác định nguyên nhân và xử lý
