Trong nuôi tôm, cây chó đẻ được xem là một loại thảo dược có hoạt tính mạnh, có khả năng giúp tôm phòng trị nhiều bệnh. Có nhiều nghiên cứu về tính hiệu quả của loại cây này cũng như nhiều sản phẩm được sản xuất ứng dụng tinh chất của cây chó đẻ để phòng trị bệnh cho tôm. Hãy cùng Biogency tìm hiểu sâu hơn về chủ đề “Dùng cây chó đẻ cho tôm ăn để phòng trị bệnh cho tôm” qua bài viết dưới đây.
Các nội dung chính
Cây chó đẻ (diệp hạ châu) là gì?
Cây chó đẻ (hay còn có các tên gọi khác là cây Diệp hạ châu, cây cau trời…) là loại cây thân thảo, có vòng đời sống khoảng 1 năm hoặc đôi khi lâu hơn (tên gọi “chó đẻ” có là do người ta thấy những con chó sau khi đẻ thường đi ăn loại cây này). Phân loại khoa học của cây chó đẻ như sau:
- Tên khoa học: Phyllanthus urinaria
- Bộ (ordo): Malpighiales
- Chi (genus): Phyllanthus
- Giới (regnum): Plantae
- Họ (familia): Phyllanthaceae
- Loài (species): P. urinaria
- Phân tông (subtribus): Flueggeinae
Đặc điểm của cây chó đẻ: Cây có thể mọc dài khoảng 30 – 40cm, có khi tới 70-80cm, có thể mọc đứng hoặc nằm bò trên mặt đất. Thân cây thường có màu hồng đỏ ở gốc và màu xanh ở phần còn lại. Trong thân có phần xốp tạo thành một đường rỗng bên trong thân. Ở phần gốc cây có xu hướng tạo nhiều nhánh. Mỗi nhánh có cành lá mọc đan xen với nhau. Cây có lá nhỏ, hình bầu dục, xếp thành 2 hàng nằm về 2 phía của cành lá. Phía dưới cành lá còn có các hạt tròn nhỏ (vì thế nó còn được gọi với tên là Diệp hạ châu).
Cây chó đẻ được xếp vào loại cây hoang dại, chúng mọc nhiều từ thành thị đến nông thôn. Loại cây này được xem là một thảo dược có khả năng trị bệnh cho người và nhiều loài động vật, trong đó có tôm. Do đó, ngày nay nhiều khu vực đã trồng loại cây này và cung cấp chúng như là một loại nguyên liệu cho công nghiệp dược liệu.
Cây chó đẻ có tác dụng gì đối với tôm?
Đối với tôm, cây chó đẻ được xem là thảo dược có dược tính mạnh, chứa nhiều hoạt chất quan trọng để điều trị bệnh cho tôm như Phyllanthin, Hypophyllanthin và Corilagin…
Theo nghiên cứu của Lý Thị Thanh Loan và cộng sự năm 2010, dịch chiết từ cây chó đẻ (100mg/kg trọng lượng tôm) có khả năng giúp tôm chống lại virus gây bệnh đốm trắng trên tôm (White Spot Syndrome Virus – WSSV), với tỷ lệ tôm sống sót đến 96,97% (theo thuysanvietnam.com.vn).
Cây chó đẻ khô và tươi với nồng độ từ 250-1000ml có khả năng chống lại vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus – tác nhân gây ra bệnh hoại tử gan tụy cấp tính ở tôm (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease – AHPND).
Sử dụng cây chó đẻ với liều khoảng 20 gram/kg thức ăn còn góp phần cải thiện tốc độ tăng trưởng của tôm ở giai đoạn ấu trùng và kiểm soát vi khuẩn Vibrio alginolyticus – tác nhân gây nên bệnh hoại tử cơ ở tôm.
Bên cạnh đó, cây chó đẻ còn có thể ứng dụng trong việc:
- Hỗ trợ điều trị tôm bị viêm gan và phòng chống các bệnh về gan cho tôm.
- Tăng cường miễn dịch cho tôm, giúp tôm chống lại sự xâm nhập của virus, vi khuẩn gây hại.
- Giúp tôm đào thải độc tố ra ngoài cơ thể.
- Hỗ trợ hiệu quả trong việc điều trị các bệnh về đường tiêu hóa và hô hấp cho tôm.
- ..v…v..
Cách dùng cây chó đẻ cho tôm ăn
Là một thảo dược có hoạt tính mạnh và khả năng phòng/trị nhiều bệnh cho tôm, cây chó đẻ đã được nhiều đơn vị nghiên cứu và bào chế ra thành các sản phẩm chứa tinh chất, bà con có thể mua về và trộn vào khẩu phần ăn của tôm. Liều lượng sử dụng tùy theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Bên cạnh cách dùng trên, bà con cũng có thể sử dụng trực tiếp cây chó đẻ và chế biến để cho tôm ăn. Cách dùng là nấu sôi để lấy tinh chất cô đặc, sau đó dùng nước này trộn vào thức ăn và cho tôm ăn.
Ví dụ về cách dùng cây chó đẻ cho tôm ăn để phòng và điều trị bệnh gan tụy cấp trên tôm như sau: Chuẩn bị 1kg cây chó đẻ (có thể kết hợp với 1kg cây mật gấu để tăng hiệu quả trị bệnh), rửa sạch, sau đó xay nhuyễn. Đun sôi hỗn hợp với 10 lít nước sạch trong vòng 2 giờ, sau đó để nguội và vắt lấy nước cốt. Bảo quản dung dịch thu được với cồn 70% để sử dụng được lâu (liều lượng là 2 lít cồn cho 8 lít nước cốt). Sử dụng 1 lít nước cốt cho 20-30kg thức ăn.
Để nâng cao hiệu quả phòng trị bệnh, bà con nên kết hợp với các biện pháp kiểm soát chất lượng nước và đáy ao trong quá trình thả nuôi để tạo môi trường sống sạch cho tôm, giúp tôm phát triển tốt hơn. Sử dụng men vi sinh AQUA C có tác dụng làm sạch nước, giảm lợn cợn và kiểm soát tảo trong ao nuôi tôm hiệu quả. Kết hợp với vi sinh xử lý khí độc AQUA N1 sẽ kiểm soát tốt khí độc NH3, NO2. Bà con liên hệ Biogency qua Hotline 0909 538 514 để được tư vấn chi tiết hơn.
Sử dụng thảo dược trong nuôi tôm đã không còn quá xa lạ với bà con. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ một loại thảo dược nào bà con cũng nên tìm hiểu về dược tính của nó cũng như liều lượng sử dụng để mang lại hiệu quả tốt nhất cho tôm cũng như tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Biogency chúc bà con nuôi tôm thành công!
Tài liệu tham khảo:
- YẾN, Phạm Thị Hải, et al. HOẠT TÍNH KHÁNG VI KHUẨN Vibrio parahaemolyticus GÂY BỆNH HOẠI TỬ GAN TỤY CẤP TRÊN TÔM CHÂN TRẮNG (Litopenaeus vannamei) CỦA CÂY CHÓ ĐẺ THÂN XANH (Phyllanthus amarus) VÀ CHẾ PHẨM EM5. Hue University Journal of Science: Natural Science, 2019, 128.1E: 107-114.
- Cách dùng cây chó đẻ cho tôm ăn – Tạp chí Thủy sản Việt Nam (thuysanvietnam.com.vn)
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh