Việc sử dụng hóa chất xử lý nước nuôi tôm rất phổ biến tại các ao nuôi tôm hiện nay. Tuy nhiên, không ít trường hợp sử dụng hóa chất, kháng sinh không đảm bảo tiêu chuẩn quy định gây tác dụng ngược, ảnh hưởng đến môi trường hoặc để lại dư lượng trong trên tôm nuôi. Vậy có nên quá lợi dụng hóa chất trong xử lý nước ao nuôi tôm?
Các nội dung chính
1/ Tại sao phải dùng hóa chất để xử lý nước nuôi tôm?
Môi trường nước quyết định 50% sự thành bại của vụ nuôi, xử lý nước là khâu quan trọng và không thể thiếu trong quá trình nuôi tôm. Các sản phẩm xử lý nước được sử dụng cho các mục đích sau:
+ Loại bỏ triệt để vi rút, vi khuẩn và các mầm bệnh khác còn sót lại từ các vụ nuôi trước trong ao.
+ Cải tạo ao trước khi nuôi: Hóa chất xử lý nước nuôi tôm cũng được sử dụng trong các dụng cụ và bể nuôi tôm giống. Xử lý nước bằng hóa chất và khử trùng nguồn nước ao nuôi.
Cải thiện môi trường ao nuôi: làm giàu thực vật phù du và thực vật trong nước, tăng lượng thức ăn tự nhiên cho tôm của đối tượng nuôi. Giúp tôm hấp thụ nhanh ở giai đoạn đầu, từ đó giảm chi phí thức ăn và tăng lợi nhuận.
+ Trường hợp sử dụng hóa chất xử lý nước để cải tạo đáy ao nuôi hoặc ngăn chặn sự thay đổi lớn của các yếu tố thủy phân.
+ Kích thích tăng trưởng và điều trị bệnh: Bao gồm vitamin, khoáng chất vi lượng và kháng sinh. Loại bỏ triệt để vi rút, vi khuẩn và các mầm bệnh khác còn sót lại từ các vụ nuôi trước trong ao.
+ Tạo nguồn thức ăn tự nhiên giúp tôm hấp thụ nhanh ở giai đoạn đầu, từ đó giảm chi phí thức ăn và tăng lợi nhuận bán tôm.
+ Hóa chất cũng được sử dụng để xử lý nước thải nuôi tôm nhằm bảo vệ môi trường và giữ gìn nguồn nước sạch cho vụ nuôi tiếp theo.
2/ Các hóa chất xử lý nước nuôi tôm thường được sử dụng
Hóa chất Chlorine
Chlorine có công thức hóa học là Ca(OCl)2, đây là loại hợp chất oxy hóa mạnh, được sử dụng để khử trùng nước ao nuôi, bể ương và dụng cụ trong nuôi trồng thủy sản.
Hóa chất xử lý nước ao tôm Chlorine có khả năng diệt tất cả các loại vi khuẩn, virus và các phiêu sinh động vật sống trong môi trường nước.
Liều lượng sử dụng Chlorine phụ thuộc vào độ pH của nước, độ trong và hàm lượng khí độc của nước.
Vôi (CaCO3, CaO)
Nếu bà con là người mới hoặc người nuôi tôm lâu năm thì không thể bỏ qua vôi – hóa chất xử lý nước, diệt nấm, khử trùng nước dùng để nuôi tôm, dùng để cải tạo ao trước khi thả nuôi.
Vôi bột CaCO3 và vôi sống CaO là hai loại vôi thường được sử dụng trong ao nuôi tôm, công dụng như sau:
– Xử lý môi trường ao nuôi
– Điều chỉnh độ pH của nước ao nuôi
– Hòa tan các hợp chất hữu cơ trong khi thúc đẩy sự phát triển của tảo
Về cơ bản bà con thường sử dụng vôi trong ao tôm để diệt khuẩn cũng như thấy trời mưa thì mình đánh để ổn định pH hay nước phèn xử lý vôi, hay dùng vôi để cắt tảo….tuy nhiên bà con cần phân biệt được công dụng của từng loại vôi, và thời gian thì phù hợp để bón vôi và vôi giúp cải tạo ao như thế nào thì bà con cũng chưa rõ.
Thuốc tím (KMnO4)
Thuốc tím thương mại có sẵn ở dạng tinh thể hoặc bột. Đối với thuốc tím phải được hòa tan trong nước trước khi sử dụng để đạt hiệu quả xử lý nước tối ưu. Hiện nay, thuốc tím được sử dụng rộng rãi trong các mô hình nuôi thay nước 2 và 3 giai đoạn trong xử lý và khử trùng nước. Vai trò của thuốc tím đối với ao nuôi:
- KMnO4 có khả năng hoạt động theo nguyên tắc điện tích bằng nhau trong nước, các hạt phù sa, chất keo khoáng mang điện tích âm, còn Mn mang điện tích dương nên chất keo khoáng có tính trung hòa và lắng đọng.
- KMnO4 là chất oxy hóa mạnh và do đó có đặc tính khử trùng, tiêu diệt vi khuẩn, vi rút và tảo bằng cách oxy hóa trực tiếp màng tế bào và phá hủy các enzym cụ thể kiểm soát sự trao đổi chất của tế bào. Tuy nhiên, do phổ diệt khuẩn hẹp của thuốc tím nên vẫn cần sử dụng clo trong công đoạn xử lý nước.
Ngoài ra, còn có nhiều loại hóa chất xử lý nước nuôi ao nuôi tôm như Iốt, BKC, formalin, PAC,…
3/ Những vấn đề cần lưu ý khi sử dụng hóa chất trong nuôi trồng thủy sản
– Lựa chọn hóa chất dễ sử dụng, đơn giản, có tác dụng nhanh và có lợi ích kinh tế sau khi sử dụng hóa chất.
– Nên sử dụng thuốc, hóa chất vào thời điểm tôm ít sợ hãi nhất, thường là buổi sáng, khi nhiệt độ mát hơn, nhưng cần chú ý lượng oxy thấp vào sáng sớm. Thời điểm tốt nhất là vào khoảng 7-8h.
– Luôn quan sát tôm trong quá trình điều trị để xử lý nhanh nếu, không xử lý quá rườm rà. Khi có hiện tượng bơi dữ dội bất thường, nổi đầu, lơ mơ, lộn ngược,… cần có biện pháp can thiệp ngay để tránh thiệt hại.
– Có nhiều loại hóa chất xử lý môi trường nên cần nắm rõ hoạt tính của từng loại và sử dụng theo đúng hướng dẫn để nâng cao hiệu quả.
– Khi sử dụng hóa chất để xử lý nước phải biết rõ thời gian hết hạn của hóa chất để đảm bảo ao nuôi không ảnh hưởng đến tôm.
– Sử dụng hóa chất để xử lý nước ao nuôi tôm cần lưu ý hóa chất sẽ làm chết tảo và các vi sinh vật có lợi trong ao nuôi. Trong trường hợp bình thường, sau khi sử dụng các tác nhân hóa học, môi trường nước sẽ thay đổi, chẳng hạn tảo chết làm nước trong, giảm khả năng quang hợp cung cấp oxy cho ao nuôi, vì xác tảo chết sẽ chìm xuống đáy ao, đáy ao sẽ trở nên bẩn hơn.
– Sau khi sử dụng hóa chất, cải tạo môi trường ao nuôi cần bổ sung nước mới hoặc thay nước một phần, cần sử dụng thêm chế phẩm sinh học để bổ sung nguồn vi khuẩn có ích giúp ổn định môi trường.
– Việc sử dụng thuốc, hóa chất xử lý môi trường cần sử dụng đúng liều lượng và chỉ sử dụng một lần, tránh sử dụng liều lượng nhỏ nhiều lần liên tiếp vì như vậy sẽ làm mất màu nước ao nuôi.
4/ Lý do nên sử dụng chế phẩm sinh học hơn là sử dụng hóa chất
+ Chất khử trùng/hóa học có thể gây hại cho sức khỏe của tôm trong khi chế phẩm xử lý sinh học đã được chứng minh là cải thiện tình trạng sức khỏe tôm nuôi;
+ So với chất hóa học, chế phẩm xử lý sinh học không ảnh hưởng trực tiếp đến các vi sinh vật gây hại nhưng sẽ cạnh tranh và kìm hãm sự phát triển của chúng;
+ Sử dụng các chế phẩm xử lý sinh học an toàn hơn cho môi trường và cho người người sử dụng;
+ Lạm dụng chất khử trùng có thể gây hại cho vật nuôi và gây ô nhiễm môi trường;
+ Hóa chất khử trùng thì không có tính đặc hiệu, nó ảnh hưởng đến bất kỳ sinh vật sống nào trong khi một chế phẩm xử lý sinh học sẽ chỉ tập trung vào vi khuẩn gây bệnh.
+ Mặc dù chất khử trùng cực kỳ hiệu quả để kiểm soát sự phát triển của mầm bệnh trên bề mặt, việc sử dụng các chế phẩm xử lý sinh học thích nghi hơn với môi trường nuôi.
Tham khảo: Quy trình nuôi tôm bằng vi sinh
_____________________
Việc lợi dụng quá nhiều hóa chất trong xử lý nước ao nuôi chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và chất lượng tôm nuôi của bà con. Mong rằng qua bài viết này, bà con có thể hiểu rõ hơn vấn đề này ứng dụng được kiến thức trong quá trình xử lý môi trường ao nuôi của mình. Để được tư vấn chi tiết hơn về các phương pháp xử lý nước thải bằng công nghệ sinh học, xin hãy liên hệ ngay với Biogency theo Hotline: 0909 538 514
Tài liệu tham khảo:
- Sử dụng hóa chất trong nuôi trồng thủy sản – Tổng cục thủy sản
- Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản – Tổng cục thủy sản
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
