Để ủ phân chuồng nhanh hoai mục, bà con cần nắm được nguyên lý của phương pháp ủ cũng như những yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phân huỷ sinh học. Dưới đây là hướng dẫn để giúp bà con ủ phân hiệu quả mà không mất nhiều thời gian và công sức.
Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình ủ phân chuồng?
Ủ phân chuồng là phương pháp có từ xa xưa, được bà con nông dân thực hiện để cải thiện chất lượng, cấu trúc đất cũng như cung cấp hệ vi sinh có lợi tạo nguồn dinh dưỡng tự nhiên cho cây trồng.
Phân chuồng ở đây là hỗn hợp chất thải của động vật (heo, bò, gà, trâu, thỏ, dê,…) cùng nhiều phụ phẩm nông nghiệp như rơm, rạ, rác thải hữu cơ,…. được ủ chung.
Ở điều kiện phù hợp, vi sinh vật sẽ phân giải chất hữu cơ, chuyển hóa thành các chất có giá trị dinh dưỡng, các thành phần như N,P,K cũng được chuyển hoá thành dạng Nitrat và Photphat để cây dễ hấp thụ hơn, đồng thời nhiệt độ ủ cao sẽ tiêu diệt các vi khuẩn gây hại, mầm bệnh. Nhờ vậy phân chuồng sau khi ủ hoai mục sẽ an toàn, đồng thời phát huy các lợi ích cho đất và cây trồng.
Dưới đây là các quá trình diễn ra trong quá trình ủ phân chuồng:
- Carbonhydrate → Đường đơn → Acids hữu cơ → CO2 + Nguyên sinh chất của vi khuẩn
- Chất hữu cơ + O2 + Vi sinh vật hiếu khí → CO2 + NH3 + Sản phẩm khác + Năng lượng
- Chất hữu cơ + O2 + Vi sinh vật kỵ khí → CO2 + NH3 + H2S + CH4 + Sản phẩm khác + Năng lượng
Ngày nay, phương pháp ủ phân chuồng vẫn còn được nhiều bà con áp dụng nhằm tận dụng nguồn chất thải địa phương vừa để có phân bón hữu cơ cho cây trồng phát triển khoẻ mạnh, xanh tốt vừa cắt giảm lượng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật.
Quá trình ủ phân chuồng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên liệu đầu vào, các yếu tố môi trường, phương pháp ủ,…
Nguyên liệu ủ
Nguyên liệu ủ sẽ chi phối đến quá trình ủ, thời gian ủ và chất lượng mùn của phân. Trong đó, tỷ lệ C/N (Cacbon/ Nitơ) là 2 nguyên tố quan trọng quyết định đến quá trình ủ. Carbon cung cấp năng lượng và xây dựng tế bào, Nito cần cho quá trình sinh trưởng phát triển của vi sinh vật, nếu Nitơ vượt quá giới hạn sẽ tạo thành NH3 thoát ra gây mùi hôi khó chịu cho khối ủ.
Tỷ lệ C/N tối ưu ở khoảng 21/1-45/1 tuỳ nguyên liệu, nếu tỷ lệ C/N quá cao bà con nên trộn thêm các nguyên liệu ủ có tỷ lệ C/N thấp và ngược lại. Dưới đây là bảng tỷ lệ C/N với các nguyên liệu thường sử dụng:
| Loại | Tỷ lệ C/N |
| Phân bò (phân chuồng) | 20/1 |
| Xơ dừa | 66/1 |
| Rơm | 80/1 |
| Thân ngô | 60/1 |
| Lá cây | 35/1-85/1 |
| Than bùn | 58/1 |
| Cám gạo | 48/1 |
| Mùn cưa (để 2 tháng) | 625/1 |
| Giấy báo | 170/1 |
| Rác sinh hoạt (hữu cơ) | 10/1-15/1 |
Yếu tố môi trường
Để quá trình ủ phân chuồng diễn ra thuận lợi, phân hoai mục nhanh thì vi sinh vật trong đống ủ cần có môi trường hoạt động ổn định. Yếu tố môi trường bao gồm nhiệt độ và độ ẩm ảnh hưởng rất lớn đến vi sinh vật.
- Nhiệt độ:
Nhiệt độ phù hợp để ủ phân chuồng là từ 50-55 độ C, nếu mức nhiệt vượt ngưỡng vi sinh vật sẽ giảm hoạt động, nhiệt độ vượt quá 70 độ C thì vi sinh vật có thể bị tiêu diệt. Để đảm bảo điều hoà nhiệt độ bà con cần đảo trộn khối ủ thường xuyên, tránh phân chuồng bị nóng quá.
- Độ ẩm:
Nước là yếu tố đóng vai trò hoà tan các chất dinh dưỡng, theo đó độ ẩm tối đa cho phép trong quá trình ủ là 50-60%. Nếu độ ẩm thấp hơn, các vi sinh vật sẽ kém hoạt động và ngược lại. Do đó trong quá trình ủ bà con cần kiểm tra để phun sương hay tưới nước nếu khối ủ quá khô hoặc trộn đều để giảm bớt độ ẩm.
Ngoài ra các yếu tố như kích thước nguyên liệu, độ tơi xốp của đống ủ, hàm lượng oxy cũng là những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình ủ phân chuồng thành công hay thất bại, nhanh hay chậm hoai mục.
Làm sao để ủ phân chuồng nhanh hoai mục?
Có thể thấy, quá trình ủ phân chuồng thành công hay thất bại, nhanh hay chậm sẽ phụ thuộc lớn vào hoạt động của vi sinh vật. Chính vì vậy, để đảm bảo quá trình ủ phân chuồng thành công, nhanh chóng đồng thời cho chất lượng phân tốt, giới chuyên gia khuyến khích bà con kết hợp sử dụng men vi sinh trong quá trình ủ phân hữu cơ.
Men vi sinh Microbe-Lift BPCC là sản phẩm được thiết kế chuyên dùng cho ủ phân hữu cơ là gợi ý từ đội ngũ BIOGENCY với các ưu điểm nổi bật:
- Rút ngắn đến 50% thời gian ủ: Sản phẩm chứa quần thể vi sinh hoạt động mạnh gấp 5-10 lần vi sinh thông thường, giúp tăng tốc quá trình phân huỷ, rút ngắn từ 20-50% thời gian ủ
- Chất lượng phân tốt và đồng đều: Quá trình phân huỷ diễn ra thuận lợi, phân huỷ tốt các chất khó phân huỷ, giá trị dinh dưỡng của phân không mất đi nhiều giúp chất lượng phân thành phẩm đồng đều, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
- Giảm mùi hôi và nồng độ nước rỉ rác: Men vi sinh chứa các chủng vi sinh giúp loại bỏ mùi hôi phát sinh trong quá trình ủ cũng như giảm nồng độ ô nhiễm có trong nước rỉ rác từ đống ủ.
- An toàn và tiết kiệm: Men vi sinh an toàn cho người, động vật và môi trường. Sản phẩm ở dạng lỏng, dễ pha trộn, liều lượng sử dụng thấp nên rất tiết kiệm để dùng lâu dài.
Dưới đây, BIOGENCY sẽ hướng dẫn bà con các bước ủ cũng như cách để tăng tốc quá trình ủ phân chuồng hiệu quả bằng vi sinh.
Quy trình ủ phân chuồng nhanh hoai mục cùng men vi sinh Microbe-Lift BPCC:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
Bà con chọn nguyên liệu ủ sẵn có, kích thước càng nhỏ (dưới 1 gang tay) sẽ càng tốt. Nếu sử dụng rơm rạ thì bà con nên tưới ẩm trước khi ủ ít nhất 12 tiếng. Về khối lượng nguyên liệu ủ sẽ phụ thuộc vào nhu cầu, mục đích sử dụng.
Bước 2: Chọn nơi ủ
Nơi ủ nên thuận tiện cho việc sử dụng phân sau này. Khu vực ủ nên có nền đất hoặc xi măng, khô ráo hoặc lót bạt nilon. Bà con nên rạch rãnh xung quanh để nước ủ chảy vào hố thu gom, tránh chảy ra ngoài khi tưới ẩm quá. Bà con có thể ủ trong nhà kho, chuồng nuôi không còn sử dụng, diện tích khoảng 3m2/tấn nguyên liệu.
Bước 2: Chuẩn bị dụng cụ
Bà con chuẩn bị bạt, bao tải hay các loại lá để che đậy đống phân khỏi ánh nắng và nước mưa trong quá trình ủ.
Bước 3: Trộn nguyên liệu với chế phẩm vi sinh
Bà con sử dụng 1 lít vi sinh Microbe-Lift BPCC cho 10 – 15 tấn nguyên liệu ủ. Sau đó pha loãng với nước theo tỷ lệ 1:50 hoặc 1: 1000 tuỳ theo độ ẩm nguyên liệu. Sau đó tiến hành phun hoặc trộn đều dung dịch đã pha vào nguyên liệu ủ.
Sau khi ủ xong, bà con nên đậy đống ủ bằng bạt hoặc nilon, để bảo đảm tốt hơn và tránh ánh nắng trực tiếp, nên che thêm tấm che bằng lá hoặc mái lợp.
Vào mùa đông phải che đậy kỹ để nhiệt độ đống ủ phải duy trì ở mức từ 40- 50 độ C.
Bước 4: Đảo đều, bổ sung nước, không khí
Sau khi ủ vài ngày (7-10 ngày) nhiệt độ của đống ủ sẽ tăng lên 40-50 độ C, nhiệt độ sẽ làm đống ủ bị khô và cạn kiệt không khí. Do vậy lúc này bà con tiến hành kiểm tra, đảo đều nguyên liệu, thêm nước nếu khô.
Tuỳ theo nguyên liệu mà thời gian ủ sẽ khác nhau, tuy nhiên khi kết hợp sử dụng men vi sinh Microbe-Lift BPCC thì thời gian ủ sẽ được rút ngắn hơn. Sau khi ủ xong, bà con tránh phơi phân trực tiếp dưới ánh nắng và sử dụng tốt nhất trong vòng 1 năm.
Để được hỗ trợ tư vấn chi tiết hơn về sản phẩm men vi sinh Microbe-Lift BPCC cũng như hướng dẫn ủ phân chuồng nhanh hoai mục, bà con vui lòng liên hệ BIOGENCY qua HOTINE 0909 538 514!
>>> Xem thêm: Tại sao quá trình ủ phân phát sinh mùi hôi? Cách xử lý mùi hôi ủ phân hiệu quả
