NO2 trong nước ao tôm là gì? Chúng có tác động như thế nào đến sự phát triển của tôm? Làm thế nào để phát hiện NO2 trong tôm và cách xử lý NO2 như thế nào là hiệu quả?… Tất cả sẽ được Biogency giải đáp trong bài viết này.
Các nội dung chính
NO2 trong nước ao tôm là gì?
NO2 trong nước ao tôm sự thật là ion NO2- của axit HNO2 chứ không phải là khí NO2 như nhiều người hay lầm tưởng. NO2- được hình thành do quá trình khoáng hóa các chất dinh dưỡng hữu cơ có trong ao tôm, tạo ra các muối gốc NO2- như NaNO2, KNO2… (Muối Nitrit như NaNO2, KNO2 thường được cho vào thực phẩm nhằm mục đích hãm màu và ức chế vi khuẩn Clostridium botulinum, vi khuẩn gây ngộ độc thịt).
Nguyên nhân xuất hiện NO2 trong ao tôm:
- Ở những ao nuôi cũ, ao lót bạt qua nhiều vụ nuôi, chất hữu cơ dưới đáy ao, thức ăn nhiều đạm lơ lửng, tích tụ, hòa vào nước làm tiêu tốn Oxy và xuất hiện nhiều khí độc NO2 trong ao nuôi. Ngoài ra, quá trình thu tỉa tôm, vớt tôm chết của người nuôi cũng làm xáo trộn đáy ao. Làm khí độc có điều kiện thoát ra từ lớp bùn đáy.
- Mật độ tôm cao, lượng thức ăn hằng ngày cho vào ao nuôi lớn nhưng thực tế chỉ có khoảng 30 – 40% lượng thức ăn được tôm hấp thụ, trong khi đó có đến 60 – 70% lượng thức ăn bài tiết ra ngoài, gây nên hiện tượng ô nhiễm hữu cơ trong ao nuôi phát sinh ra khí độc NH3, NO2. Chất thải trong quá trình nuôi tôm sản sinh ra 1 lượng khí độc. Tôm càng lớn, càng ăn nhiều và thải ra càng nhiều. Dẫn đến lượng NO2 ngày càng cao.
- Hàm lượng oxy không được cung cấp đầy đủ dẫn đến chu trình nitrat hóa không diễn ra hoàn toàn và dẫn đến việc tích tụ NO2 trong ao nuôi bên cạnh đó cũng làm giảm mật độ vi sinh vật hữu ích trong ao nuôi.
- Mưa cũng làm cho khí độc có điều kiện tiếp xúc với tôm chẳng hạn: Trời âm u, nhiều mây sẽ che ánh sáng mặt trời làm tảo không có ánh sáng để quang hợp. Quá trình hô hấp của tảo sẽ làm cho Oxy hòa tan trong ao giảm xuống thấp. Khí độc sẽ tăng nhanh và phân tán đến nơi cho ăn làm tôm yếu dễ mắc bệnh. Mưa làm tăng axit trong nước. Từ đó giảm pH tăng tính độc của NO2 sẽ nguy hiểm hơn cho tôm.
- Khi mưa lớn kéo dài làm phân tầng. Tầng nước ngọt phía trên và tầng nước mặn phía dưới. Điều này làm cản trở Oxy hòa tan xuống tầng nước phía dưới, làm tôm stress và tăng tính độc của NO2. Mưa kèm theo gió làm xuất hiện sóng trên mặt nước. Điều này sẽ tạo ra luồng nước ở dưới đáy ao, khuấy động đáy ao nuôi. Làm tróc lớp bùn mỏng bảo vệ mặt đáy, khí NO2 sẽ thoát ra phủ khắp đáy ao.
Tham khảo: Các yếu tố làm tăng no2 trong ao tôm
Cơ chế gây độc và ảnh hưởng của NO2 trong nước ao tôm
NO2 trong nước ao tôm là một trong những nguyên nhân làm cho tôm bị yếu, dễ bị nhiễm bệnh, thậm chí là chết nếu không có biện pháp xử lý. Cơ chế gây độc của NO2 trong ao tôm như sau:
NO2 kết hợp với Hemocyanin trong máu tôm cạnh tranh với Oxy, làm cho tôm không lấy được Oxy và bị ngạt gây hiện tượng tôm nổi đầu. Khi quá trình kéo dài dẫn đến tôm bị yếu, khả năng hấp thu dinh dưỡng kém, chậm lớn, sức đề kháng giảm, dễ nhiễm bệnh.
Mặt khác NO2 gây rối loạn áp suất thẩm thấu do cạnh tranh với ion Cl-, làm hạn chế khả năng hấp thụ khoáng chất của tôm, đặc biệt trong các ao tôm độ mặn thấp. Làm cho tôm lột xác không cứng vỏ. Gây sưng mang, phù thũng cơ.
Tùy thuộc vào chất lượng tôm, độ mặn mà khả năng chịu đựng NO2 sẽ khác nhau. Ở độ mặn 20% tôm lớn, khỏe có thể chịu được nồng độ NO2- vào khoảng 30-40 mg/l. Tôm nhỏ hoặc tôm lớn yếu bệnh thì khoảng trên dưới 20 mg/l đã chết lai rai tới hàng loạt.
Tôm lớn khỏe làm quen dần dần với nồng độ NO2- tăng chậm sẽ chịu được mức 30-40 mg/l, nhưng nếu không quản lý NO2-, để nó tăng đột ngột từ 10 lên 30 mg/l trong 1 ngày, cũng xảy ra chết hàng loạt. Nếu độ mặn 0-1‰ thì NO2- mức 5-10 mg/l là tôm cá đã ngộp chết. Ở ao độ mặn càng cao thì ngưỡng chịu đựng NO2- của tôm càng cao.
Như vậy, NO2 trong nước ao tôm vượt mức sẽ khiến tôm yếu, giảm ăn, bỏ ăn, nổi đầu, bơi lờ đờ trên bề mặt nước, tấp mé. Nếu không xử lý, tình trạng kéo dài tôm sẽ dễ nhiễm bệnh và chết. Nếu hàm lượng NO2 trong nước ao tôm cao, tôm khó nuôi được về kích thước lớn.
Đối với tôm thẻ, chúng thường hoạt động trong tầng nước nên cũng ít bị ảnh hưởng. Tuy nhiên khi tôm thẻ lột xác hoặc quá trình tìm thức ăn chúng cũng sẽ tiếp xúc với đáy ao và bị ảnh hưởng của khí độc làm suy yếu.
Cách kiểm tra và xử lý NO2 trong nước ao tôm
Để kiểm tra hàm lượng NO2 trong nước ao tôm nhà vận hành có thể sử dụng Test NO2 Sera để xác định nhanh nồng độ thông qua bảng thang màu dưới đây.
| Hàm lượng NO2 sau khi so màu | Mức độ ảnh hưởng |
| 5.0 mg/l | Ngộ độc |
| 2.0 g/l | Nguy hiểm |
| 1.0 mg/l | Có hại |
| 0.5 mg/l | Chấp nhận được |
| 0.0 mg/l | Tốt |
Tham khảo: Cách sử dụng Test sera kiểm tra nước ao tôm
Cách xử lý NO2 trong nước ao tôm hiệu quả
Sau khi kiểm tra, nếu hàm lượng NO2 ở mức có hại, nguy hiểm cho tôm thì cần tiến hành xử lý NO2 ao tom càng sớm càng tốt. Một trong những cách đơn giản, hiệu quả nhất hiện nay đang rất được ưa chuộng đó là sử dụng men vi sinh Microbe-Lift AQUA N1.
Đây là một trong số ít các chế phẩm sinh học với vai trò xử lý khí độc ao nuôi hiện nay trên thị trường. Sản phẩm ở dạng lỏng dễ dàng kích hoạt, không cần ngâm ủ. Sử dụng Microbe-Lift AQUA N1 giúp:
- Thúc đẩy quá trình chuyển hóa (khử) thành phần khí độc diễn ra nhanh và mạnh.
- Giảm nồng độ khí độc NH3, NO2, H2S trong ao nuôi.
- Khắc phục hiện tượng tôm/cá chết do bị sốc với Amoniac và NO2 cao.
- Cấp cứu tôm/cá bị thiếu oxy, nổi đầu do sự tích tụ khí độc.
- Giảm chi phí nuôi cho nhà nông.
Tùy vào mức độ ô nhiễm, liều lượng sử dụng men vi sinh trong nước ao tôm sẽ khác nhau. Để được hỗ trợ tư vấn chi tiết hơn về cách xử lý NO2 trong nước ao tôm liên hệ ngay cho chúng tôi theo Hotline 0909 538 514
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
