Cá rô phi đang nổi lên như một sản phẩm đầy tiềm năng trong ngành thủy sản Việt Nam, giúp đa dạng hóa xuất khẩu và giảm phụ thuộc vào tôm, cá tra. Với lợi thế tự nhiên và nhu cầu toàn cầu tăng cao, cá rô phi hứa hẹn mang lại lợi ích bền vững cho bà con và doanh nghiệp. Cùng tìm hiểu thêm ngay tại bài viết dưới đây cùng BIOGENCY để khai thác tối đa tiềm năng loại cá này!
Thị trường cá rô phi có tiềm năng tăng trưởng mạnh
Theo VASEP (Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam), thị trường cá rô phi toàn cầu đang cho thấy những tín hiệu tích cực với quy mô dự kiến đạt 14,5 tỷ USD vào năm 2033, tăng từ mức 10,6 tỷ USD trong năm 2024. Tốc độ tăng trưởng hàng năm ấn tượng 3,52% chứng minh sức hút mạnh mẽ của loài thủy sản này trên thị trường quốc tế.
Sản lượng toàn cầu cũng ghi nhận mức tăng đáng kể, từ 7 triệu tấn năm 2024 lên dự kiến 7,3 triệu tấn vào năm 2025. Nhu cầu tiêu thụ toàn cầu tăng 13% mỗi năm, với tiềm năng đạt 20 tỷ USD vào năm 2030, tạo ra một thị trường rộng lớn cho các quốc gia sản xuất. Đặc biệt, thị trường Mỹ thể hiện nhu cầu nhập khẩu lên tới 200.000 tấn hàng năm, mở ra cơ hội xuất khẩu khổng lồ.
Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến vượt bậc trong xuất khẩu cá rô phi với kim ngạch đạt 41 triệu USD năm 2024, tăng 138% so với năm trước. Trong đó, cá điêu hồng đạt 13 triệu USD (tăng 20%), trong khi cá rô phi đen đạt mức tăng trưởng đáng kinh ngạc 348% với kim ngạch 28 triệu USD.
Thị trường Mỹ đã trở thành điểm sáng lớn nhất với kim ngạch xuất khẩu 19 triệu USD, tăng 572% so với năm trước. Quý I/2025 tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ với xuất khẩu đạt gần 14 triệu USD, tăng 131% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường như Nga, Bỉ, Trung Đông và Nhật Bản cũng ghi nhận sự tăng trưởng tích cực.
Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên để phát triển ngành cá rô phi. Khí hậu nhiệt đới với nhiệt độ lý tưởng 27 – 32°C tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của loài cá này. Diện tích mặt nước rộng lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long với 3.300 ha mang lại tiềm năng mở rộng sản xuất.
Thách thức của ngành cá rô phi Việt Nam
Một trong những thách thức lớn nhất mà ngành cá rô phi Việt Nam đang đối mặt là vấn đề chất lượng giống. Hiện tượng lai cận huyết đã làm cho cá sinh trưởng chậm, tỷ lệ fillet chỉ đạt 33%, thấp hơn so với tiêu chuẩn quốc tế. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và giá trị sản phẩm cuối cùng.
Bên cạnh đó, dịch bệnh, đặc biệt là virus TiLV, đã gây thiệt hại nghiêm trọng với mức giảm 15% sản lượng. Hậu quả của dịch bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất trong nước mà còn tác động đến uy tín xuất khẩu, với một số thị trường như Brazil đã cấm nhập khẩu cá rô phi Việt
Ngành nuôi cá rô phi cũng đang gặp khó khăn do phụ thuộc chủ yếu vào nguồn thức ăn nhập khẩu, khiến chi phí sản xuất tăng cao và khó kiểm soát. Chuỗi cung ứng còn yếu, giá thu mua dao động từ 45.000-51.000 đồng/kg, tạo áp lực lên người nuôi. Chi phí logistics cũng tăng 12% do tác động của chiến tranh thương mại, làm giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam.
Thị trường cá rô phi thế giới cũng đang chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ. Brazil đã tăng xuất khẩu sang Mỹ 79% trong năm 2024 với giá khoảng 3 USD/kg, tạo áp lực cạnh tranh lớn. Trung Quốc cũng không ngừng cải thiện công nghệ sản xuất để giảm nhập khẩu và tự cung tự cấp.
Các nước sản xuất khác đang đầu tư mạnh vào công nghệ và chất lượng sản phẩm, khiến Việt Nam cần nỗ lực nhiều hơn để duy trì vị thế cạnh tranh. Việc thiếu sự đa dạng trong sản phẩm chế biến cũng làm hạn chế khả năng tiếp cận các phân khúc thị trường cao cấp.
Giải pháp vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội phát triển ngành cá rô phi
Ngành cá rô phi Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ: một bên là cơ hội tăng trưởng xuất khẩu vượt bậc, một bên là loạt thách thức về giống, dịch bệnh và cạnh tranh toàn cầu. Vì vậy muốn tận dụng tốt tiềm năng, bà con nuôi cá cần những giải pháp chiến lược, dài hạn và đồng bộ.
Đầu tư nghiên cứu và cải thiện chất lượng giống
Để phát triển bền vững ngành cá rô phi, doanh nghiệp cần ưu tiên đầu tư nghiên cứu tạo giống chất lượng cao như giống GIFT và các giống kháng virus TiLV. Việc phát triển giống bản địa có khả năng chống chịu dịch bệnh sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Mở rộng các hệ thống nuôi hiện đại như RAS và bể bạt không chỉ giúp tăng năng suất mà còn kiểm soát tốt hơn môi trường nuôi, giảm nguy cơ dịch bệnh. Đồng thời, việc áp dụng công nghệ tiên tiến trong theo dõi và quản lý đàn cá sẽ nâng cao hiệu quả sản xuất.
Tự chủ nguồn thức ăn và nâng cao chế biến
Hợp tác với các doanh nghiệp sản xuất thức ăn trong nước để giảm phụ thuộc nhập khẩu là chiến lược quan trọng, có thể giảm 15% chi phí sản xuất. Phát triển nguyên liệu thức ăn địa phương sẽ tạo chuỗi giá trị khép kín và ổn định hơn.
Đầu tư dây chuyền fillet tự động và phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng như cá hun khói, snack sẽ giúp tăng giá trị xuất khẩu. Việc đạt các chứng nhận quốc tế như ASC, BAP là điều kiện cần thiết để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường EU và Mỹ.
Mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu
Đẩy mạnh xúc tiến thương mại thông qua tham gia các hội chợ quốc tế tại EU, Mỹ, Nhật Bản, Trung Đông sẽ giúp quảng bá sản phẩm cá rô phi Việt Nam. Đàm phán miễn thuế với Mỹ dự kiến trong tháng 4-7/2025 sẽ tạo lợi thế cạnh tranh lớn.
Ứng dụng công nghệ blockchain để minh bạch hóa chuỗi cung ứng và xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ giữa các khâu từ giống, nuôi trồng, chế biến đến tiêu thụ là yếu tố then chốt. Điều này sẽ tạo niềm tin với người tiêu dùng và nâng cao giá trị thương hiệu.
Hỗ trợ chính sách và phát triển bền vững
Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp về quỹ thuê đất, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, đào tạo kỹ thuật và phòng vệ thương mại chống kiện bán phá giá. Mục tiêu mở rộng diện tích nuôi từ 30.000 ha hiện tại lên 40.000 ha vào năm 2030, với sản lượng đạt 400.000 tấn, sẽ giúp đáp ứng nhu cầu xuất khẩu ngày càng tăng.
Ngành nuôi cá rô phi đang mở ra cánh cửa phát triển bền vững cho thủy sản Việt Nam trên thị trường toàn cầu. Để tận dụng cơ hội này, doanh nghiệp và bà con cần chủ động đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng con giống và đẩy mạnh liên kết chuỗi giá trị. Liên hệ ngay BIOGENCY qua hotline 0909 538 514 để được tư vấn giải pháp phù hợp cho mô hình nuôi rô phi.
>>> Xem thêm: Cải thiện tăng trưởng và hệ miễn dịch của cá rô phi bằng men vi sinh
