Cá kèo là loài cá phổ biến ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, nổi bật với hình dáng thon dài và những đặc điểm sinh học, tập tính độc đáo. Những yếu tố này giúp cá kèo thích nghi và phát triển mạnh mẽ trong môi trường nước lợ và nước ngọt. Trong bài viết này, bà con hãy cùng BIOGENCY tìm hiểu đặc điểm sinh học và tập tính của cá kèo để áp dụng biện pháp nuôi trồng hiệu quả.
Đặc điểm sinh học và phân bố của cá kèo
Cá kèo là loài cá quen thuộc trong đời sống người dân Việt Nam, nổi bật với những đặc điểm độc đáo, giúp chúng thích nghi với nhiều môi trường sống. Dưới đây là những đặc điểm sinh học và phân bố của cá kèo, giúp bà con hiểu rõ hơn về sự đa dạng và khả năng thích nghi của loài cá này:
Đặc điểm sinh học của cá kèo
Cá kèo thuộc nhóm cá bống Gobiidae, có thân hình trụ dài từ 10-20cm, với da trơn nhớt giúp chúng dễ dàng chui rúc trong bùn. Thân cá màu xám hơi vàng, phủ vẩy tròn nhỏ, đầu hơi nhọn với mõm tù và mắt tròn nhỏ. Cá kèo có hai vây lưng tách biệt, vây đuôi dài và nhọn với nhiều chấm đen, trong khi các vây khác có màu trắng nhạt. Kích thước cá ít khi vượt quá 25 cm và trọng lượng trung bình khoảng 30-40 gam.
Phân bố của cá kèo
Cá kèo phân bố rộng rãi từ vùng cận nhiệt đới đến nhiệt đới, hiện diện ở các vùng ven biển từ Ấn Độ Dương đến Thái Bình Dương và phía Nam Trung Quốc. Ở Nam và Đông Nam châu Á, nhóm cá Gobiidae, bao gồm cá kèo, có khoảng 50 loài thuộc 29 giống. Chúng phân bố từ Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia đến các vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Tại Việt Nam, cá kèo chủ yếu tập trung ở các tỉnh Nam Bộ như Bến Tre, Bạc Liêu, Sóc Trăng và Cà Mau. Chúng sống chủ yếu ở các khu vực cửa sông, cửa biển và bãi triều, nơi có sản lượng khai thác hàng năm cao. Họ cá kèo Apocrypteidae phân bố rộng ở các tỉnh Nam Bộ, bao gồm loài cá kèo vẩy nhỏ, hiện đang được khai thác và nuôi thương phẩm ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Tập tính của cá kèo
Cá kèo không chỉ nổi bật với đặc điểm sinh học mà còn có những tập tính sinh thái và hành vi đặc trưng, giúp chúng thích nghi với môi trường sống. Dưới đây là những thông tin chi tiết về tập tính ăn, sinh trưởng và sinh sản của loài cá này mà bà con cần lưu ý:
Tập tính ăn
Cá kèo là loài ăn tạp, chủ yếu tiêu thụ thực vật và động vật nhỏ sống bám vào đáy nước. Chúng thường ăn các loại tảo như tảo khuê và tảo lam, cũng như mùn bã hữu cơ từ nền bùn hoặc cát nơi chúng sống. Trong môi trường tự nhiên, cá kèo có ống tiêu hóa dài gấp 3-3,5 lần chiều dài cơ thể, cho thấy chúng có chế độ ăn thiên về thực vật.
Khi nuôi cá kèo trong bể hoặc ao, ngoài việc sử dụng thức ăn tự nhiên, chúng còn ăn thức ăn công nghiệp khá hiệu quả. Đặc biệt, trong các ao nuôi tôm sú, sau khi thu hoạch tôm, người ta thường thả cá kèo vào ao để tận dụng lượng thức ăn thừa, phân tôm và các chất hữu cơ còn sót lại. Do đó, trong tháng đầu tiên, cá kèo có thể sống khỏe mạnh mà không cần thêm thức ăn nhân tạo.
>>> Xem thêm: Mô hình nuôi cá kèo trong vuông tôm hiệu quả kinh tế cao tại Cà Mau
Tập tính sinh trưởng và sinh sản
Cá kèo có tốc độ sinh trưởng khá nhanh và khả năng thích nghi rất tốt với môi trường sống. Dưới đây là các thông tin chi tiết về tập tính sinh trưởng và sinh sản của loài cá này:
Tập tính sinh trưởng
Cá kèo có tập tính sinh trưởng đặc biệt với giai đoạn phát triển rõ rệt từ khi mới nở đến khi trưởng thành. Cụ thể:
- Giai đoạn ấu trùng: Cá kèo mới nở thường sống ở khu vực ngoài khơi, cách cửa sông khoảng 8km, chúng sống nhờ vào noãn hoàng dự trữ trong cơ thể.
- Giai đoạn cá con: Sau khi hết noãn hoàng, cá con bắt đầu di chuyển vào gần cửa sông và bắt đầu kiếm ăn. Ở giai đoạn này cá con phát triển rất nhanh, chỉ sau 5 tuần tuổi, cá có thể đạt kích thước 1,5cm. Khi đạt kích thước 1,6-1,9cm, cá sẽ di cư vào cửa sông để tìm kiếm môi trường sống phù hợp.
- Giai đoạn cá trưởng thành: Cá kèo trưởng thành thường sống ở vùng bãi triều, nơi có nhiều rừng cây đước, cây mắm và mực nước cạn khoảng 20-40cm. Chúng thích sống ở những nơi có nền đáy bùn và bằng phẳng.
Cá kèo có tốc độ tăng trưởng liên tục ngoại trừ khi gặp điều kiện bất lợi. Tuy nhiên, khi cá đạt đến độ tuổi trưởng thành, tốc độ tăng trưởng sẽ chậm lại và chủ yếu tập trung vào sinh sản. Quần thể cá kèo thường có hai đợt tăng trưởng mạnh trong năm, cách nhau khoảng 6 tháng, có thể do thay đổi môi trường như nhiệt độ, lượng mưa và sự sẵn có của thức ăn.
Tập tính sinh sản
Cá kèo trưởng thành khi chiều dài thân đạt trên 20 cm và di cư vào các vùng sông, kênh hoặc ao trong đất liền. Khi chuẩn bị sinh sản, chúng di chuyển ngược ra biển để đẻ trứng. Mặc dù tuyến sinh dục của cá không lớn nhưng số lượng trứng khá cao. Một cá thể cái có khối lượng 20g có thể đẻ từ 10.000 đến 16.000 trứng. Tuy nhiên, bãi đẻ của cá kèo chưa được xác định và hầu như chỉ gặp trứng ở giai đoạn III trong tự nhiên.
Vào mùa đông từ tháng 12 đến tháng 3, bà con chỉ thấy những con cá cái có tuyến sinh dục phát triển đến giai đoạn III đang chuẩn bị đẻ trứng. Lúc này, trứng của chúng còn rất nhỏ và cá thường di chuyển ra vùng biển sâu để sinh sản. Đến mùa hè từ tháng 5 đến tháng 6, rất ít hoặc không có cá cái mang trứng, cho thấy cá đẻ vào tháng 2-3 và cá con xuất hiện nhiều từ tháng 4-5.
Trên đây là tổng quan về đặc điểm sinh học và tập tính của cá kèo. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về loài cá này, từ đó có thể áp dụng các biện pháp nuôi trồng phù hợp, nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên. Nếu bà con còn bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại hãy liên hệ với BIOGENCY qua hotline 0909 538 514 nhé!
>>> Xem thêm: Làm sao để nuôi cá kèo hiệu quả?
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
