Xâm nhập mặn là quá trình nước biển xâm lấn vào các khu vực đất liền, làm tăng độ mặn của nước ngọt và đất. Điều này gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái và đời sống kinh tế của người dân. Bà con hãy cùng Biogency tìm hiểu chi tiết về xâm nhập mặn và những ảnh hưởng của hiện tượng này đến nghề nuôi tôm của nước ta thông qua bài viết dưới đây nhé!
Các nội dung chính
Xâm nhập mặn là gì?
Xâm nhập mặn là hiện tượng nước mặn từ biển hoặc đại dương xâm nhập vào các nguồn nước ngầm và các hệ thống sông ngòi. Điều này dẫn đến sự gia tăng hàm lượng muối hòa tan trong nước, khiến nồng độ muối vượt mức cho phép và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước. Đặc biệt, hiện tượng này thường xảy ra ở các khu vực ven biển, nơi có sự giao thoa giữa nước ngọt và nước mặn.
Nguyên nhân gây xâm nhập mặn
Hiểu rõ các nguyên nhân gây ra xâm nhập mặn là bước quan trọng để có thể tìm ra các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tác động của hiện tượng này. Cùng xem những nguyên nhân chính gây ra xâm nhập mặn dưới đây:
- Nước biển dâng: Do biến đổi khí hậu nên mực nước biển ngày càng dâng cao, khiến nước mặn dễ dàng xâm nhập vào các khu vực ven biển.
- Hoạt động của con người: Các hoạt động khai thác nước ngầm quá mức, xây dựng đập chắn sông, phá rừng ven biển,… cũng góp phần làm gia tăng tình trạng xâm nhập mặn.
- Biến đổi khí hậu: Biến đổi khí hậu dẫn đến thay đổi thời tiết, gây ra hạn hán, bão lũ,… làm ảnh hưởng đến sự cân bằng giữa nước ngọt và nước mặn, dẫn đến tình trạng xâm nhập mặn nghiêm trọng hơn.
>>> Xem thêm: Làm thế nào để bảo vệ môi trường trong nuôi trồng thủy sản?
Hậu quả của xâm nhập mặn
Xâm nhập mặn không chỉ gây ra những tác động nguy hiểm đối với môi trường và nền kinh tế mà còn tác động đến đời sống hàng ngày của cộng đồng dân cư. Hậu quả của hiện tượng này rất đa dạng và có thể được phân loại theo các khía cạnh khác nhau:
- Ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt: Nước xâm nhập mặn làm cho nguồn nước ngầm và nước mặt bị nhiễm mặn, dẫn đến tình trạng thiếu nước ngọt cho sinh hoạt. Việc thiếu nước ngọt có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người, gây ra các bệnh như tiêu chảy, tả, thương hàn,…
- Ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp: Nước bị xâm nhập mặn làm cho đất đai bị nhiễm mặn, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng.
- Ảnh hưởng đến hệ sinh thái: Hiện tượng xâm nhập mặn ở nước làm thay đổi môi trường sống của các loài sinh vật nước ngọt, dẫn đến suy thoái hệ sinh thái.
- Gây xói mòn bờ biển: Nước xâm nhập mặn làm tăng cường độ xói mòn bờ biển, ảnh hưởng đến các công trình ven biển và hệ thống giao thông.
Ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến nghề nuôi tôm hiện nay ở nước ta
Xâm nhập mặn là một vấn đề cần được quan tâm và giải quyết một cách hiệu quả để đảm bảo phát triển nghề nuôi tôm bền vững ở Việt Nam. Đối với nghề nuôi trồng thủy sản, xâm nhập mặn hằng năm đã làm ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của tôm. Dưới đây là một số ảnh hưởng đáng chú ý:
Ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến diện tích nuôi tôm
Xâm nhập mặn có tác động lớn đến diện tích nuôi tôm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và hiệu quả kinh tế của ngành nuôi trồng thủy sản. Dưới đây là những tác động chính:
- Giảm diện tích nuôi tôm: Xâm nhập mặn làm tăng độ mặn của đất và nước, khiến nhiều vùng nuôi tôm truyền thống không còn phù hợp cho việc nuôi trồng. Điều này làm cho bà con nuôi tôm phải thu hẹp diện tích nuôi hoặc chuyển sang các khu vực khác có điều kiện môi trường tốt hơn.
- Chuyển đổi mô hình nuôi: Trong nhiều trường hợp, bà con phải chuyển đổi mô hình canh tác, như từ nuôi tôm đơn lẻ sang mô hình tôm – rừng ngập mặn hoặc tôm – lúa, để giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn về tài chính và kỹ thuật, dẫn đến giảm diện tích nuôi tôm thuần túy.
- Tốn thêm chi phí cải tạo đất và nước: Nước mặn xâm nhập gây nhiễm mặn đất và nước trong ao nuôi tôm. Lúc này buộc bà con phải thực hiện các biện pháp cải tạo đất như rửa mặn hoặc bón vôi với chi phí từ vài triệu đến vài chục triệu đồng/ha.
Đồng thời, việc xử lý nước bằng cách bơm nước ngọt vào ao hoặc sử dụng chế phẩm sinh học cũng làm tăng chi phí từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng/khối. Điều này khiến nhiều hộ nuôi tôm phải giảm diện tích canh tác để duy trì hoạt động nuôi tôm hiện tại.
Ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến dịch bệnh phát sinh trong quá trình nuôi và sản lượng nuôi trồng
Xâm nhập mặn ảnh hưởng đến sự phát sinh dịch bệnh và sản lượng nuôi tôm, gây ra nhiều khó khăn và thách thức cho bà con. Cụ thể, hiện tượng này tác động mạnh mẽ đến các yếu tố sau:
- Tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh: Độ mặn cao gây stress cho tôm, làm giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ nhiễm các bệnh như bệnh đốm trắng, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND), bệnh đầu vàng…
- Khó khăn trong kiểm soát dịch bệnh: Môi trường nước có độ mặn cao đột ngột làm cho việc kiểm soát và điều trị dịch bệnh trở nên khó khăn. Bà con phải thường xuyên điều chỉnh các biện pháp phòng ngừa và điều trị, đồng thời đối mặt với chi phí cao và hiệu quả không ổn định.
- Giảm sản lượng nuôi trồng: Do ảnh hưởng của xâm nhập mặn làm dịch bệnh dễ bùng phát, tỷ lệ sống sót của tôm giảm, tốc độ tăng trưởng chậm, dẫn đến sản lượng thu hoạch thấp hơn. Các ao nuôi bị nhiễm mặn nghiêm trọng có thể phải bỏ hoang hoặc chuyển đổi sang loại hình nuôi khác, làm giảm tổng sản lượng nuôi trồng.
Ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến khả năng chăm sóc tôm của con người
Thêm một ảnh hưởng nữa của xâm nhập mặn là làm giảm khả năng chăm sóc tôm của con người, tạo ra nhiều thách thức trong việc quản lý ao nuôi và đảm bảo sức khỏe cho tôm. Cụ thể, hiện tượng xâm nhập mặn gây ra các vấn đề sau:
- Tăng độ phức tạp trong quản lý ao nuôi: Bà con phải thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh các chỉ số chất lượng nước như độ mặn, pH, nhiệt độ,… để đảm bảo môi trường sống phù hợp cho tôm. Việc này đòi hỏi bà con phải có kiến thức và kỹ năng chuyên sâu về quá trình nuôi tôm.
- Chi phí sản xuất tăng: Để ứng phó với xâm nhập mặn, bà con cần đầu tư vào các hệ thống lọc nước, máy bơm và các biện pháp cải tạo môi trường nuôi. Chi phí đầu tư cho việc nuôi tôm tăng cao khiến nhiều hộ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động.
- Đòi hỏi kỹ thuật cao: Việc nuôi tôm trong điều kiện môi trường biến đổi đòi hỏi bà con phải nắm vững các kỹ thuật nuôi tiên tiến, sử dụng các chế phẩm sinh học và thuốc phòng trị bệnh một cách hiệu quả. Điều này đặt ra thách thức lớn cho những bà con có trình độ kỹ thuật và kinh nghiệm hạn chế.
Xâm nhập mặn gây ra nhiều tác động tiêu cực đến ngành nuôi trồng thủy sản. Bằng cách nâng cao kiến thức và áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả, bà con có thể giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực của xâm nhập mặn đối với ngành nuôi trồng thủy sản. Nếu bà con cần được tư vấn chi tiết hơn về giải pháp nuôi tôm sinh học đạt hiệu quả cao thì hãy liên hệ ngay với Biogency qua hotline: 0909 538 514 nhé!
>>> Xem thêm: Thách thức về môi trường trong ngành nuôi tôm, đâu là giải pháp?
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
