Nước nhiễm phèn có thể làm tôm bị chậm lớn, tỷ lệ sống thấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng đầu ra của tôm nuôi. Vì vậy, việc xử lý phèn ao tôm nhiễm phèn được ưu tiên hàng đầu đối với các hệ thống ao nuôi hiện nay.
Các nội dung chính
Phát hiện phèn trong ao nuôi tôm như thế nào?
Trong mùa mưa, ao nuôi trồng thủy sản có thể bị nhiễm phèn hoặc nước mưa cuốn trôi lớp phèn trên bờ ao. Bà con có thể quan sát ao nuôi có bị nhiễm phèn hay không qua các hiện tượng sau:
- Nước trong bể chuyển màu, màu trà nhạt, mặt nước nổi váng màu vàng nhạt, giá trị pH giảm xuống.
- Ở những ao có nước trong, đất trên bờ bạc màu có ít cỏ mọc hoặc cỏ mọc lác đác.
- Trong ao, mặt nước có váng đỏ thì những ao này có thể bị nhiễm phèn sắt.
Tham khảo: Cách xử lý tôm chết sau mưa
Nếu tầng phèn sâu (dưới mặt đất từ 1-2 m trở lên) thì hàm lượng phèn trong ao tôm sẽ thấp. Nếu tầng phèn nông (cách lớp đất mặt dưới 1m) thì hàm lượng phèn trong ao nuôi càng cao, cải tạo lại càng khó.
- Tôm nuôi: Mang của tôm có màu vàng, thân ngả sang màu vàng, vỏ có thể cứng hơn bình thường, tôm sẽ không ăn sau khi mưa. Sau trận mưa kéo dài, tôm bắt đầu bỏ ăn. Nếu ao bị nhiễm phèn nặng, phèn bám vào mang tôm làm tôm không hấp thụ được oxy trong ao, tôm có thể bị ngã sang một bên và nằm rải rác trên mặt đất. Nước trong ao đổi màu, trở nên trong hơn hoặc màu trà nhạt hơn và không tìm thấy tảo trong quá trình kiểm tra.
Nguyên nhân nước nhiễm phèn
Nước bị phèn là do trong đất khu vực đào ao có hàm lượng sunfat cao, cộng với điều kiện yếm khí và hoạt động của vi sinh vật nên sunfat bị khử, kiềm lưu huỳnh sẽ kết hợp với hàm lượng sắt (Fe) trong bùn đáy tạo thành trầm tích, từ đó FeS2 được tạo thành.
Dấu hiệu cho thấy đất bị nhiễm phèn thường có màu xám đen, vùng chứa nhiều FeS2, khi khô đất thường có phấn trắng, việc đào ao nuôi tôm và xử lý phèn có thể gặp nhiều khó khăn.
Tác hại khi nước ao nhiễm phèn
+ Ao nuôi bị nhiễm phèn thường kèm theo pH thấp và rất ít canxi làm cho áp suất thẩm thấu giữa tôm và môi trường nước khiến tôm khó lột vỏ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình lột vỏ và gây chết tôm. Ngoài ra còn khiến vỏ bị mềm hoặc lột không hoàn toàn, vỏ dính, tỷ lệ sống thấp.
+ Nước ao bị nhiễm phèn cũng sẽ làm giảm khả năng liên kết oxy và các hợp chất HP (hemoglobin) của máu tôm, quá trình hô hấp tăng khiến tôm mất nhiều năng lượng hơn, từ đó giảm khả năng sinh trưởng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh sản và năng suất.
+ Hợp chất phèn lơ lửng trong nước sẽ bám vào mang và cản trở quá trình hô hấp của tôm, nhất là khi tôm còn nhỏ. Giá trị pH thấp tạo ra một lượng lớn khí H2S gây độc, ức chế quá trình trao đổi chất và chuyển hóa oxy của tôm nuôi, dẫn đến tôm chậm lớn, màu sắc kém và mất giá trị. (Tham khảo xử lý khí độc H2S)
+ Ngoài ra, ao nuôi bị nhiễm phèn còn có thể làm chậm quá trình phát triển của tảo khiến nước ao nuôi tôm khó chuyển màu. Thông thường, ao bị nhiễm phèn sẽ thay nước thường xuyên do sự biến động của tảo.
Một số Phương pháp xử lý ao tôm nhiễm phèn nặng
Phòng độ phèn cao
Để ngăn phèn tái nhiễm, nên kết hợp các biện pháp tăng oxy, sử dụng vôi sống, cung cấp chất dinh dưỡng và sử dụng vi khuẩn quang hợp có trong Aqua C. Ngoài ra, trong quá trình cải tạo ao cần bổ sung canxi, magie, photpho, đây cũng là một biện pháp tốt. Sử dụng phương pháp nén phèn bằng cách sử dụng canxi, magie, photpho 5 kg / 1000 m3 và cát đáy ao 3,5 kg / 1000 m3 và Cát đáy ao thì sử dụng 2kg / 1.000 m3.
Xử lý bằng phân lân
Khi bón phân dưới đáy ao có lợi là làm giảm sự giải phóng photpho, khử Fe giúp ao tôm dễ bị màu nước nhưng tảo độc trong ao sẽ sinh sôi nảy nở làm mất cân bằng nên tảo cần được xử lý sau khi loại bỏ phèn
Ứng dụng vôi
Vôi rải đều xuống đáy và bờ bể với liều lượng 15-20kg/1000m2 nhằm mục đích tăng giá trị pH dưới đáy ao, khử phèn, thiết lập hệ đệm trong ao. Tuy nhiên, khi bón vôi đá hoặc vôi nóng cần lưu ý thực hiện vào buổi chiều mát, hôm sau bổ sung nước, không nên quét vôi và làm khô ao quá lâu. Dùng máy đo hoặc giấy quỳ tím để đo giá trị pH ở đáy, nếu giá trị pH vẫn thấp thì cho vôi tôi vào để điều chỉnh giá trị pH từ 7.5 trở lên.
Tham khảo: Sử dụng vôi hiệu quả trong ao nuôi tôm
Sử dụng men vi sinh làm sạch nước ao nuôi Microbe-Lift AQUA C
Men vi sinh làm sạch nước ao nuôi Microbe-Lift AQUA C chứa quần thể vi sinh dạng lỏng có độ hoạt tính cao, ứng dụng vi sinh vật có khả năng xử lý phèn trong ao nuôi. Ưu điểm chính của men vi sinh Microbe-Lift AQUA C là giúp xử lý, làm sạch nước ao nuôi hiệu quả, ức chế các vi sinh vật gây bệnh, giữ môi trường sạch và giữ cân bằng hệ sinh thái cho ao nuôi tôm.
Xử lý ao nuôi
Đối với ao nuôi ô nhiễm do phèn ẩn trong đất không nên phơi ao quá lâu, vì các vết nứt lớn sẽ chứa nhiều oxi sẽ oxi hóa pyrit, khi cấp nước chất này sẽ thoát ra ngoài và tạo ra màu đỏ khó làm sạch. Đối với những ao nuôi có đất phèn, nên tăng công suất quạt nước.
Lấy nước vào bể 1,2-1,5m, khử trùng và bật quạt, đo lại độ pH, nếu chỉ số này vẫn thấp có thể dùng vôi tôi và vôi đen (dolomite) pha loãng và tạt nước vào ban đêm. Liều lượng 2-4 kg/100 mét vuông. Nếu nước đục, có váng phèn có thể dùng EDTA để keo tụ váng phèn. Nếu bà con có đủ điều kiện kinh phí thì nên lót bạt ở đáy và bờ ao để chống phèn.
Lưu ý: Sau mỗi trận mưa, nước mưa có chứa axit và phèn trên bờ sẽ trôi vào ao nuôi, làm giảm giá trị pH. Vì vậy, trước tiên cần ngưng tụ các chất lơ lửng bằng zeolit, sau đó khoáng hóa đáy bể bằng các chế phẩm sinh học, đồng thời hòa tan vôi dolomite trong nước ngọt 24 giờ, sau đó đổ xuống ao nuôi ở thời điểm 8- 10 giờ đêm với liều lượng 1,7 kg/100 mét khối nước.
Trước khi trời mưa, rải vôi nông nghiệp xung quanh ao, khi trời mưa to, mực nước ao dâng cao, nên tháo cạn một phần nước mặt để tránh độ mặn giảm đột ngột, tràn bờ, vỡ túi, mương thoát nước, nên kết hợp với quạt nước để tránh hiện tượng phân tầng nước.
Trời sắp mưa cần giảm hoặc thậm chí ngừng cho tôm ăn, sau khi hết mưa lượng cho ăn giảm 30-50% lượng cho ăn bình thường. Để đảm bảo sức đề kháng và tránh tôm bị mềm vỏ, có thể trộn men vi sinh, khoáng chất và vitamin C vào bữa ăn chính hàng ngày của tôm.
Tham khảo: Xử lý ao tôm hiệu quả khi trời mưa
Xử lý phần đáy
Sau khi thu hoạch tôm hàng năm nên tháo nước kịp thời để làm khô đáy ao, oxy hóa lớp bùn đen dưới đáy ao chuyển sang màu trắng và thời gian phơi ao không dưới 1 tháng. Sau khi phơi khô, tiếp tục ngâm đáy ao, làm sạch các chất độc hại, ngâm lần đầu từ 7-10 ngày.
Sau khi ngâm, phơi khô và rút nước, cần bón vôi như sau: 52 kg/1.000 mét vuông đối với ao đáy cát; 112 kg/1.000 mét vuông đối với ao đáy đất + cát và 150 kg / 1.000 mét vuông đối với đáy ao đất. Sau đó cày bừa đất sẽ trộn vôi với đất đáy của hồ để cải thiện độ thấm của lớp đáy và tăng giá trị pH của đất đáy. Cày xới và xới đất đáy 10-15 cm để phơi ải và khử oxy hóa triệt để. Sau khoảng 10 ngày lại cho nước vào ngâm, tốt nhất nên ngâm ao nhiều lần. Qua nhiều lần cày, phơi và ngâm, mùi hôi dưới đáy hồ bơi được loại bỏ và phục hồi một môi trường ao trong lành.
Trước khi thả giống khoảng 45 ngày, phải rút cạn nước, vùng trũng có nước nên dùng TCCA tạt khắp ao để diệt khuẩn tôm, cá, cua, rác. Ba ngày sau khi diệt tôm, cá, cua tiến hành xử lý và kích hoạt đáy ao bằng cách sử dụng vi khuẩn Bacillus nồng độ cao.
________________________
Mong rằng với những chia sẻ trên sẽ giúp bà con áp dụng được thực tế vào quy trình nuôi tôm của mình. Để được tư vấn chi tiết hơn về chủ đề này xin hãy liên hệ ngay với Biogency qua số Hotline: 0909 538 514
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
