Nắm được kỹ thuật chuẩn bị ao nuôi tôm thẻ chân trắng tốt và kỹ càng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tôm thẻ phát triển và tăng trưởng nhanh, từ đó hạn chế tối đa dịch bệnh xảy ra. Ngược lại, nếu quá trình chuẩn bị ao nuôi không tốt môi trường nước sẽ dễ bị ô nhiễm khiến tôm chậm lớn và tăng nồng độ khí độc trong ao. Vậy quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm thẻ chân trắng cần thực hiện như thế nào?
Các nội dung chính
1/ Thiết kế môi trường nuôi tôm thẻ chân trắng
1.1 Thiết kế ao nuôi
Cấu trúc nuôi của tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei) tương tự như cấu trúc của tôm sú. Các mô hình canh tác phổ biến là năng suất cao và ít thay nước. Diện tích từ 0,5 – 1 ha, mực nước sâu từ 1,5 – 2m. Ao nuôi thường có dạng hình vuông, hình tròn hoặc hình chữ nhật (với chiều dài/chiều rộng ≤ 2) để tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy trong ao khi đặt quạt ở giữa ao để dọn ao nuôi. Đây là một ao bằng phẳng, có độ dốc khoảng 150 độ về phía cống thoát nước.
1.2 Ao chứa – Ao lắng
Vùng nuôi phải có ao nuôi không đảm bảo để chứa nước để xử lý trước khi cấp vào ao nuôi. Diện tích ao có bùn cát thường chiếm 25 – 30% diện tích khu vực nuôi tôm, nên để đáy phù sa cao bằng mực nước cao nhất của ao, để ao có thể tự dẫn nước qua cống thoát nước mà không cần phải bơm nước được lấy từ các ao nuôi. Tùy thuộc vào mực nước thủy triều trong khu vực nuôi, nước biển được lắng qua cống mà không cần máy bơm. Nếu độ mặn quá cao thì phải pha thêm nước ngọt để trung hòa độ mặn.
1.3 Ao xử lý nước thải
Khu nuôi tôm thẻ cũng cần có ao xử lý nước thải, diện tích tương đương 5-10% diện tích khu nuôi tôm để xử lý nước ao nuôi sau thu hoạch thành nước sạch, không có mầm bệnh và sau đó mới được thải trực tiếp ra biển.
1.4 Mương cấp mương tiêu
Mương cấp mương tiêu cấp nước cho ao nuôi sang ao xử lý chất thải. Mương cấp có độ cao ngang với mặt nước cao của ao nuôi khoảng từ 20-30cm. Hệ thống mương cấp mương tiêu chiếm khoảng 10% diện tích cả khu vực nuôi tôm thẻ.
1.5 Bờ ao và đê ao
Độ sâu của ao nuôi tôm thông thường phải đạt 1,5m, bờ ao cao hơn mặt nước ít nhất 0,5m. Độ dốc của bờ bao phụ thuộc vào chất lượng đất ở khu vực xây dựng ao nuôi. Đất cát dễ bị xói mòn hơn và độ dốc của bờ ao có thể lụ 1/1.
Cần lưu ý lụ bờ ao không quá cao, nước cạn sẽ tạo điều kiện cho các loại rong, tảo dưới đáy ao phát triển, từ đó làm giảm chất lượng nước của ao nuôi. Một số bờ ao trong khu vực nuôi nên rộng hơn những bờ ao khác để thu gom vật liệu cho khu vực nuôi. Phần đê xung quanh khu vực nuôi thường lụ bờ kênh mương cấp nước hoặc tiêu nước.
1.6 Cống thoát nước
Mỗi ao nuôi phải có cống thoát nước riêng với vật liệu xây dựng thường là xi măng, khẩu độ cống phụ thuộc vào kích thước của ao nuôi, nhìn chung chiều rộng của ao sẽ từ từ 0,5-1 ha, đường kính cống 0,5-1m đảm bảo 4-6 giờ cấp nước và tháo nước trong ao nuôi. Hệ thống cống thoát nước loại bỏ hết nước trong ao nên thường đặt dưới điểm thấp nhất của đáy ao 0,2-0,3m để thoát hết nước trong ao trong quá trình đánh bắt tôm.
1.7 Bãi chứa chất thải
Tùy theo quy mô diện tích nuôi tôm được thiết kế theo hình thức bãi thải – nơi thu gom mùn bã hữu cơ dưới đáy ao để xử lý thành phân bón hoặc chuyển chất thải sang vị trí khác để tránh ô nhiễm cho khu vực.
2. Quá trình chuẩn bị ao nuôi cho tôm thẻ
2.1 Đối với ao nuôi mới
Sau khi làm xong ao nuôi, bà con cho vào cấp nước ngâm 2-3 ngày, sau đó tháo hết nước rồi rửa sạch. Quá trình rửa sạch nên từ 2 đến 3 lần sau đó khử chua bờ và đáy ao bằng vôi bột. Lượng vôi phụ thuộc vào độ pH của đất dưới đáy ao:
– pH 6 – 7 dùng 300 – 400kg/ha;
– pH 4,5 – 6 dùng 500 – 1.000 kg/ ha.
Sau khi rắc vôi bột, phơi ao 7-10 ngày lấy nước qua lưới lọc sinh vật (có mắt lưới 9-10 lỗ/ cm2). Vớt sạch nước và chuẩn bị thả giống.
Tham khảo: Chi tiết cách sử dụng vôi trong ao nuôi tôm
2.2 Đối với các ao nuôi cũ
Sau khi thu hoạch, tháo cạn nước ao cũ, nạo vét hết bùn rồi xới đáy ao, bón thêm 500 – 1000kg vôi bột cho mỗi ha, phơi khô 10-15 ngày. Sau đó, tiến hành lấy nước ao qua lưới lọc.
Nếu ao không thoát nước thì bà con có thể dùng máy bơm sục hết chất thải đáy ao, để loại bỏ chất thải, sau đó dùng vôi bột để diệt tạp chất. Vôi thường dùng là vôi sống CaO, liều lượng 1200-1500 kg/ha, mực nước 10cm, ao có độ sâu 0,5-1 mét lượng vôi bón thường nhiều hơn gấp đôi. Lượng vôi nhiều hay ít phụ thuộc vào chỉ số pH của nước ao nuôi.
Sau khi bón vôi, chỉ số pH của nước ao phải đạt 8-8,3 thì mới được thả tôm giống. Hoặc có thể dùng phương pháp cho vôi bằng lồng tre buộc sau thuyền gỗ di chuyển quanh ao.
Những tình trạng ao không được khử trùng bằng vôi:
– Hàm lượng Ca+ trong đáy hoặc nước ao quá cao, sự kết hợp của Ca+ và PO4 bị vôi lắng xuống dẫn đến ao thiếu hụt phốt pho, thực vật phù du, tảo không phát triển được.
– Nếu hàm lượng chất hữu cơ trong ao quá thấp thì dùng vôi để tăng quá trình phân giải chất hữu cơ. Điều này có thể làm nước ao nuôi bị loãng không có lợi cho sinh vật trong ao, nếu dùng vôi để khử trùng thì nên bón phân hữu cơ hoặc có thể sử dụng thêm men vi sinh để ổn định môi trường ao nuôi.
– Không bón urê sau khi sử dụng vôi bột bảo quản, urê thu được làm tăng NH4N làm tổn thương mô mang của tôm, cản trở sự phát triển và khiến tôm chết rải rác.
Lưu ý:
+ Quá trình thoát nước của ao cũ phải kết hợp với sục khí để làm sạch đáy ao, loại bỏ hoàn toàn bùn thải ô nhiễm ở đáy ao.
+ Phải diệt hết ếch nhái, rắn, sâu bọ sống trong ao và lấp kín háng hố xung quanh ao và bờ ao.
+ Sau khi rắc vôi, cần trộn đều đáy ao để diệt hết cá tạp chất và mầm bệnh, oxy hóa lớp bùn đáy và phơi đáy 10-15 ngày.
+ Khi bổ sung nước cần trộn một lượng nhỏ chế phẩm sinh học để loại bỏ độc tố và phân hủy các chất hữu cơ trong ao.
+ Nếu đáy của bể quá chua, hàm lượng sắt quá cao hoặc khả năng thẩm thấu quá thấp để giữ nước thì nên lót một lớp vải nilon tổng hợp dưới đáy bể; có thể phủ thêm một lớp cát bên trên lớp lót 2-3 cm để tôm tự vùi mình theo tập tính sống của chúng.
2.3 Diệt tạp
Nước được đưa qua lưới lọc vào ao nuôi và để trứng nở trong 2-3 ngày, sau đó tiến hành diệt tạp bằng saponin ở nồng độ 15-20 ppm (15-20g/m3 nước ao). Saponin là bột hạt trà chúng ta uống hàng ngày, nên ngâm hạt trà đã nghiền nát trong nước ngọt trong 26 giờ, hoặc trong nước nóng nếu có thể. Sau khi ngâm, dung dịch lọc được phun xuống ao. Đối với ao có độ sâu 1m với mỗi ha, dùng 150-180 kg chè hạt đã xử lý như trên sau 40 phút. Không nên sử dụng quá nhiều lần vì có thể ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của tôm, thậm chí là gây bệnh.
Hạt chè được chế biến thành tên thương mại là sapotech cung cấp cho những nơi không tự cung cấp được hạt chè, sapotech được đóng gói trong túi ni lông bọc giấy, khi dùng trong ao nuôi sẽ nước pha nước rắc trực tiếp vào ao với liều lượng 4,5-5g/m2. Sau 15-20 giờ thay nước hoặc bổ sung nước vào ao trước khi thả tôm giống.
2.4 Khử trùng nguồn nước
Trong nước ao thường có nhiều loại virus, vi khuẩn, nấm, động vật nguyên sinh,… gây bệnh cho tôm như bệnh đầu vụng, đốm trắng, MBV, bệnh phát sáng, đóng rong, đỏ mang, bệnh hoại tử,vv. Vì vậy, trước khi thả tôm giống, nguồn nước cần được khử trùng kỹ càng.
Hóa chất được sử dụng để khử trùng nước đó là Chlorine, với hàm lượng khí clo là 30-38%, sẽ bay hơi và mất tác dụng sau một thời gian dài. Vì vậy trước khi sử dụng thường phải xác định đúng nồng độ, thông thường nồng độ 2ppm có tác dụng diệt khuẩn tốt. Độ sâu của ao là 1m trên mỗi ha nên pha loãng 195kg phun đều toàn bộ ao. Nếu phun vào lúc trời râm mát, tác dụng diệt khuẩn có thể kéo dài từ 4 đến 5 ngày. Trước khi thả tôm giống nên bật quạt để cho bay hết khí clo còn sót lại trong nước.
Lưu ý, không dùng chlorine để tạo HCl và vôi sống để tạo OH, bởi các chất này sẽ vô hiệu hóa lẫn nhau và làm mất tác dụng diệt khuẩn trong ao.
Tham khảo: Quy trình xử lý nước ao nuôi tôm
3. Nên sử dụng men vi sinh chuẩn bị ao nuôi tôm thẻ chân trắng
Hiện nay, quá trình chuẩn bị ao nuôi là giai đoạn tốt nhất để sử dụng vi sinh trong ao nuôi. Có thể tính từ thời điểm lúc trước khi thả giống và sau khi thả giống xuống ao khoảng 7 ngày. Tại sao bạn cần chú ý đến hai thời điểm này? Bởi vì sử dụng men vi sinh vào thời điểm này có tác dụng tạo ra nguồn thức ăn tự nhiên có ý nghĩa quan trọng cho tôm nuôi, tạo màu trà nhạt cho nước và đồng thời còn dễ ức chế, diệt trừ các vi sinh vật có hại.
Đây là giai đoạn quan trọng để chuẩn bị ao và gây màu nước. Bà con chỉ cần sử dụng men vi sinh Microbe-Lift Aqua C với liều lượng 100ml/lần cho 1.000 m3 ao nuôi Và nên nên tạt trong 3 ngày liên tục để nâng cao hiệu quả.
Lý do nên sử dụng men vi sinh làm sạch nước ao nuôi Microbe-Lift Aqua C vào thời điểm này:
+ Aqua C bổ sung các chủng vi sinh tạo hệ sinh thái các vi sinh vật có lợi ngay từ đầu, sẵn sàng cho giai đoạn thả tôm, ức chế các chủng gây bệnh.
+ Chủng vi sinh quang dưỡng Rhodopseudomonas palustris giúp phát triển tảo khuê, gây màu nước trà cho ao nuôi.
+ Tạo môi trường thuận lợi nhất để sẵn sàng cho giai đoạn thả tôm
Tham khảo: Chuẩn bị ao đất nuôi tôm
_____________________________
Qua những chia sẻ trên, Biogency mong rằng có thể hỗ trợ bạn một cách tối ưu nhất về cách chuẩn bị ao nuôi tôm thẻ chân trắng hiệu quả. Để được tư vấn và hỗ trợ thêm về các phương pháp xử lý nước ao nuôi hiệu quả hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay qua hotline: 0909 538 514
Tài liệu tham khảo:
- https://camau.gov.vn/wps/portal/?1dmy&page=trangchitiet&urile=wcm%3Apath%3A/camaulibrary/camauofsite/trangchu/thamluannghiencuu/khoahockythuat/sdgsdtwertwse346
- SHRIMP CULTURE: POND DESIGN, OPERATION AND MANAGEMENT (fao.org)
Chịu trách nhiệm nội dung
Phó Giám Đốc - Đồng Thị Tú Anh
