Bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm (VNN) là một trong những dịch bệnh nguy hiểm nhất hiện nay, gây tổn thất lớn cho người nuôi cá với tỷ lệ chết có thể lên tới 80-100% nếu không được xử lý kịp thời. Bà con hãy theo dõi bài viết dưới đây cùng BIOGENCY để được hướng dẫn chi tiết và ứng dụng ngay các biện pháp bảo vệ tối ưu cho cá khi nuôi trồng.
Bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm xuất phát do đâu?
Để hiểu rõ về căn bệnh nguy hiểm này trên cá chẽm, chúng ta cần tìm hiểu về tác nhân gây bệnh, đối tượng dễ nhiễm và cơ chế lây lan.
Đối tượng và giai đoạn cá dễ nhiễm bệnh
Bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm có thể xuất hiện ở nhiều loài cá biển, nhưng cá chẽm là một trong những loài dễ bị nhiễm nhất. Giai đoạn nhạy cảm nhất là cá giống với kích thước nhỏ dưới 10cm, khi hệ miễn dịch còn yếu. Cá trưởng thành có thể bị nhiễm virus nhưng hiếm khi biểu hiện triệu chứng rõ rệt, đồng thời trở thành nguồn lây bệnh tiềm ẩn trong đàn.
Nguyên nhân gây bệnh
Tác nhân gây ra bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm là virus Betanodavirus thuộc họ Nodaviridae. Loại virus này xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương và mắt của cá, làm hoại tử tế bào thần kinh, khiến cá mất khả năng điều khiển chuyển động và thị lực. Có hai Genotype chính thường gặp trên cá chẽm là RGNNV (phổ biến ở vùng nhiệt đới) và SJNNV (phổ biến ở vùng ôn đới).
Cơ chế lây lan và các yếu tố nguy cơ
Virus lây lan chủ yếu qua nước ao bị nhiễm, cá giống mang mầm bệnh từ trại, dụng cụ nuôi chưa được tiệt trùng, và đặc biệt nguy hiểm khi truyền từ cá bố mẹ sang trứng. Các yếu tố môi trường bất lợi như biến động nhiệt độ đột ngột, mật độ nuôi dày, thiếu oxy, pH thấp đều khiến cá bị stress và dễ nhiễm bệnh hơn.
Triệu chứng phát hiện bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm
Nhận biết sớm bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm là yếu tố then chốt để hạn chế tổn thất cho người nuôi. Bệnh thường xuất hiện rõ rệt ở cá giống và cá nhỏ, với các biểu hiện bất thường về hành vi, ăn uống và mắt. Việc phát hiện kịp thời giúp áp dụng biện pháp xử lý hiệu quả, giảm tỷ lệ chết cao lên tới 80 – 100%:
- Cá bơi theo vòng tròn, mất định hướng, không phản ứng với âm thanh hay kích thích ngoại cảnh.
- Giảm ăn rõ rệt hoặc ngừng ăn hoàn toàn.
- Cá nổi lờ đờ trên mặt nước, tập trung thành nhóm hoặc bơi riêng lẻ.
- Mắt cá xuất hiện mờ, đục hoặc lồi.
- Khi giải phẫu não và võng mạc bị hoại tử, quan sát được bằng kính hiển vi với phương pháp nhuộm mô đặc hiệu.
Cách phòng bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm
Do chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc phòng bệnh là biện pháp quan trọng nhất để kiểm soát bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm.
Quản lý môi trường ao nuôi
Quản lý chất lượng môi trường ao nuôi là yếu tố quan trọng để hạn chế bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm. Nên duy trì nhiệt độ ổn định, đảm bảo nồng độ oxy hòa tan cao, kiểm soát pH và độ mặn ở mức thích hợp. Đồng thời, không để mật độ nuôi quá dày nhằm giảm áp lực và stress cho cá.
Bên cạnh đó, sử dụng các sản phẩm sinh học như Microbe-Lift AQUA C và Microbe-Lift AQUA SA giúp cải thiện chất lượng nước, ổn định môi trường sống và tăng cường sức đề kháng tự nhiên cho cá. Đây là giải pháp hiệu quả để duy trì đàn cá khỏe mạnh và hạn chế nguy cơ bùng phát dịch bệnh.
Tăng cường đề kháng và dinh dưỡng
Để bảo vệ cá chẽm trước nguy cơ mắc bệnh hoại tử thần kinh, cần kiểm soát mật độ nuôi hợp lý, đảm bảo cá không bị stress. Đồng thời bổ sung đầy đủ Vitamin C, E và các dưỡng chất tăng cường miễn dịch sẽ giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh và nâng cao khả năng chống chịu bệnh.
Ngoài ra, việc sử dụng men vi sinh đường ruột Microbe-Lift DFM hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh trong ruột, tăng cường miễn dịch tự nhiên và cải thiện sức đề kháng. Sản phẩm giúp cá phát triển khỏe mạnh, giảm nguy cơ mắc bệnh và nâng cao hiệu quả nuôi trồng.
Các biện pháp phòng ngừa khác
Để phòng ngừa bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm hiệu quả, người nuôi cần kết hợp nhiều biện pháp kiểm soát từ nguồn giống đến môi trường nuôi. Việc tuân thủ các quy trình kiểm dịch, khử trùng và cách ly cá mới giúp giảm nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe toàn đàn.
Dưới đây là các bước cụ thể để phòng bệnh:
- Lựa chọn cá giống sạch bệnh, có giấy kiểm dịch VNN và kết quả xét nghiệm PCR âm tính.
- Sử dụng cá bố mẹ đã được kiểm tra sức khỏe, đảm bảo không mang mầm bệnh.
- Khử trùng trại nuôi, dụng cụ và thiết bị định kỳ bằng Iodine hoặc Chlorine.
- Cách ly cá mới ít nhất 2 tuần trước khi thả vào ao chung với đàn cá chính.
- Theo dõi thường xuyên tình trạng sức khỏe của cá và môi trường nước để phát hiện sớm nguy cơ dịch bệnh.
Bệnh hoại tử thần kinh trên cá chẽm là mối nguy nghiêm trọng, cần kiểm soát từ nguồn giống, môi trường đến dinh dưỡng. Áp dụng các biện pháp phòng bệnh toàn diện giúp bảo vệ đàn cá và nâng cao hiệu quả nuôi. Bà con hãy liên hệ BIOGENCY qua HOTLINE 0909 538 514 để được tư vấn chi tiết về sản phẩm men vi sinh phù hợp cho ao nuôi thủy sản của bạn.
>>> Xem thêm: Xử lý khí độc trong nuôi cá chẽm (NH3, NO2) sao cho hiệu quả?
