Các bệnh về gan là một trong những mối lo ngại hàng đầu của người nuôi tôm hiện nay, nhất là khi tình hình thời tiết diễn biến bất thường, là cơ hội để dịch bệnh phát triển và lây lan, làm tăng nguy cơ tôm chết hàng loạt. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến cho thấy tôm mắc bệnh về gan để bà con chủ động phòng ngừa, phát hiện kịp thời cũng như có phương án xử lý tối ưu.
Sưng gan, teo gan
Sưng gan, teo gan là những biểu hiện cho thấy tôm mắc bệnh về gan. Một số kiểm tra thực tế phát hiện tôm sưng, tích nước ở giai đoạn đầu, đến giai đoạn cuối tôm có hiện tượng tấp bờ, teo gan, lúc này phát hiện thì khó có thể cứu chữa. Sưng gan thường xuất hiện vào tháng thứ nhất và hai của vụ nuôi.
- Khi gan sưng, có hiện tượng gan đỏ/hồng, màng bao gan mờ nhạt, kiểm tra thấy ống gan vỡ, dịch màu vàng tanh
- Một số tôm tấp bờ có biểu hiện hơi vàng mang
- Tôm bơi theo đàn vào ban đêm
- Tôm tấp bờ có hiện tượng gan teo, ốp vỏ, khó hoặc không thể hồi phục
- Hầu hết tôm có dấu hiệu cong thân khi thăm nhá (vó)
Nguyên nhân khiến tôm bị sưng gan, teo gan chủ yếu do nhiễm khuẩn Parahaemolyticus. Chúng tấn công vào mang, phá huỷ ống gan hoặc giọt dầu trên gan làm mất đi chức năng gan.
Do đó diệt khuẩn kịp thời là hướng xử lý, nếu chậm nguy cơ tôm chết rất cao. Trường hợp phát hiện sưng gan cách xử lý sẽ dễ hơn, bà con tiến hành thay 30% nước, đưa nước sạch đã xử lý kỹ vào ao, diệt khuẩn ao nuôi, bổ sung vi sinh gấp đôi liều bình thường sau 48h diệt khuẩn. Sử dụng thuốc đặc trị bệnh gan loại tốt để trị dứt điểm trong 3-5 ngày, hiệu quả khi thấy gan giảm màu vàng, giảm rớt tôm.
Màu sắc gan bất thường (vàng gan, đen gan)
Gan tụy có màu nâu, nâu đen chứng tỏ tôm khoẻ mạnh, ngược lại khi màu sắc gan bất thường như có màu hồng, vàng hay đen, xanh cho thấy tôm mắc bệnh về gan. Có nhiều nguyên nhân khiến màu sắc gan thay đổi bất thường.
- Gan đỏ: gánh nặng trên gan, hoặc có vi khuẩn, viêm, hệ miễn dịch suy yếu.
- Gan vàng: Khả năng tiêu hoá bất thường, chuyển hoá không đầy đủ các chất dinh dưỡng.
- Gan trắng: Sau khi gan bị nhiễm vi khuẩn hoặc nhiễm độc, rối loạn chuyển hoá năng lượng, hết glycogen gan và protein.
- Gan đen: Dư lượng thuốc hoặc sự chết đi của các tế bào giải độc gan, nguyên nhân do các chỉ số hoá lý (không thể đảo ngược).
- Gan co lại: Do nhiều yếu tố phức tạp.
>>> Xem thêm: Phân biệt màu sắc gan tụy tôm khỏe và gan tụy tôm bệnh
Tôm bơi lờ đờ, gan tuỵ có đốm đen
Khi tôm có hiện tượng bơi lờ đờ, bơi bất thường, có thể tôm bị nhiễm AHPND (bệnh gan tụy cấp tính), thường gặp ở tôm thẻ chân trắng. Bên cạnh đó sẽ đi kèm dấu hiệu chán ăn, bỏ ăn, hệ tiêu hoá rỗng, gan tụy nhợt nhạt, xuất hiện đốm đen hoặc đường mảnh.
Khi tôm bị AHPND cần giảm ăn hoặc ngừng cho ăn 3-4 ngày, sau đó cho ăn lại với khẩu phần giảm 50%, trộn hoạt chất tự nhiên có khả năng diệt khuẩn, quan sát tình hình, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Tiến hành xét nghiệm xác định tác nhân, từ đó có phương án xử lý hiệu quả nhất.
Làm thế nào để phòng bệnh về gan cho tôm?
Hầu hết các bệnh về gan đều khó điều trị, hoặc khó trị dứt điểm, đa phần khi phát hiện thường ở giai đoạn nặng. Ngoài ra, gan tuỵ là cơ quan quan trọng, khi tôm bị bệnh về gan sẽ gây hậu quả lớn, tổn thất nghiêm trọng. Chưa kể các biểu hiện tôm nhiễm bệnh thường không dễ dàng phát hiện, đòi hỏi bà con cần chú ý kiểm tra, theo dõi thường xuyên.
Do đó bà con nên chủ động phòng ngừa bệnh từ đầu vụ (từ khâu cải tạo ao và chọn giống). Điều này càng quan trọng khi tình hình thời tiết ngày càng thất thường, nguy cơ vi khuẩn tấn công cao, tôm dễ nhiễm bệnh.
Một số lưu ý giúp chủ động phòng bệnh về gan ở tôm hiệu quả:
- Cải tạo ao kỹ lưỡng để loại bỏ mầm bệnh (phơi nền đáy, sát trùng ao)
- Xử lý nguồn nước cấp kỹ, sử dụng nguồn nước đã qua kiểm định, không nhiễm bệnh
- Chọn giống tốt, khỏe, sạch bệnh
- Bệnh thường xảy ra vào thời điểm nắng nóng, bà con chú ý kiểm soát nhiệt độ, môi trường ao, tảo độc, độc tố trong ao
- Chú ý duy trì môi trường ao nuôi ổn định, thay nước khi có dấu hiệu ô nhiễm
- Chú ý giảm mật độ tảo (thay nước, tạt vi sinh ban đêm, không cắt tảo bằng hóa chất)
- Không nên lạm dụng chất diệt khuẩn, kháng sinh
- Chú ý chọn thức ăn chất lượng, cho ăn đúng cách, vừa đủ
- Bảo quản thức ăn tốt, không sử dụng thức ăn bị ẩm mốc
- Diệt khuẩn định kỳ ao tôm
Bên cạnh các lưu ý trên, cách phòng các bệnh về gan hiệu quả được nhiều bà con áp dụng hiện nay là kết hợp sử dụng vi sinh chất lượng điển hình là men vi sinh Microbe-Lift. Bà con có thể tham khảo men vi sinh Microbe-Lift AQUA C giúp làm sạch ao tôm, Microbe-Lift AQUA N1 giúp giảm khí độc, giúp tôm phát triển khoẻ mạnh mà không cần lạm dụng thuốc hay kháng sinh.
Liên hệ BIOGENCY qua Hotline 0909 538 514 để được hướng dẫn chi tiết hơn về phương pháp phòng ngừa bệnh về gan ở tôm cũng như cách nuôi tôm bền vững với vi sinh.
>>> Xem thêm: Bảo vệ gan tụy tôm đúng cách để có một vụ mùa bội thu
