Ký sinh trùng trên cá chình đang là vấn đề được nhiều người nuôi quan tâm do ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của cá. Nếu không được xử lý kịp thời, ký sinh trùng có thể gây tổn thương trên da cá và tạo điều kiện cho các bệnh khác bùng phát. Qua bài viết này, BIOGENCY sẽ giới thiệu đến bà con dấu hiệu nhận biết và cách phòng bệnh này nhé.
Dấu hiệu nhận biết các loại ký sinh trùng trên cá chình
Mỗi loại ký sinh trùng sẽ có đặc điểm hình thái, vị trí ký sinh và biểu hiện bệnh lý khác nhau trên cơ thể cá chình. Do đó, bà con nên nắm rõ các dấu hiệu nhận biết ký sinh trùng trên cá chình sau đây:
Rận cá
Đây là một loại ký sinh trùng trên cá chình thường gặp. Rận cá thuộc giống Argulus, thường được gọi là bọ cá vì hình dạng giống con rệp, màu trắng ngà và có thể quan sát bằng mắt thường.
- Triệu chứng: Ký sinh trùng bám trên da cá, hút máu và gây tổn thương da. Những vết thương này dễ bị viêm loét và trở thành điểm xâm nhập của vi khuẩn, khiến cá yếu, kém ăn và dễ nhiễm bệnh thứ cấp.
- Cách trị: Có thể dùng thuốc tím (KMnO4) với liều 10g/m³ hoặc đồng sunfat (CuSO4) liều 5g/m³ để tạt xuống ao.
Trùng mỏ neo
Trùng Lernaea, hay còn gọi là trùng mỏ neo có cơ thể dài 8–16 mm. Loại trùng này sở hữu hình dạng như một que nhỏ với phần đầu có móc cắm sâu vào cơ thể cá, gây tổn thương cơ học nghiêm trọng.
- Triệu chứng: Cá bị nhiễm trùng thường giảm ăn. Bên cạnh đó, trùng bám vào da, mang, vây… gây viêm đỏ, xuất huyết tại vị trí ký sinh và tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển.
- Cách trị: Dùng lá xoan tươi với liều 0,6 kg lá/kg cá, bó lại và đặt dưới đáy ao để tiêu diệt trùng. Ngoài ra, bà con có thể bổ sung Hadaclean® A trộn vào thức ăn theo liều khuyến cáo, sử dụng liên tục 5–7 ngày để đạt hiệu quả.
Nấm thủy mi
Bệnh do nấm thuộc các giống Achlya, Saprolegnia, Leptolegnia gây ra. Nấm có dạng sợi, sinh trưởng nhanh trong nước và dễ lây lan do bào tử có khả năng di chuyển.
- Triệu chứng: Ban đầu khó quan sát, nhưng khi bệnh nặng, trên da cá sẽ xuất hiện các đốm bông trắng. Ngoài ra, cá thường bị ngứa, gầy, có màu sẫm và dễ bị tổn thương sâu do nấm ăn vào thịt.
- Cách trị: Bà con hãy dùng KMnO4 tạt xuống ao với liều 5 g/m³ nước. Đồng thời, người nuôi nên trộn thêm kháng sinh Vime-Clean liều 5 g/kg thức ăn, cho ăn liên tục từ 5–7 ngày.
Sán lá đơn chủ
Sán lá đơn chủ là nhóm ký sinh trùng thuộc lớp sán dẹp, gồm hai loài phổ biến là Dactylogyrus (có 16 móc) và Gyrodactylus (có 18 móc). Chúng thường bám và ký sinh trực tiếp trên các bộ phận như mang, da và đôi khi cả ruột cá. Sán có kích thước rất nhỏ, không nhìn thấy bằng mắt thường, cơ thể dẹp và được trang bị móc ở phần sau để bám chặt vào ký chủ.
- Triệu chứng: Cá nhiễm bệnh thường khó thở, di chuyển chậm, mang và da tiết nhiều dịch nhầy, bị viêm loét. Ngoài ra, cá cũng kém phát triển, dễ bị bội nhiễm các bệnh khác.
- Cách trị: Dùng các loại kháng sinh chuyên trị ký sinh trùng trên cá chình như Hadaclean hoặc Vime-Clean theo đúng liều khuyến cáo của nhà sản xuất. Bà con cần sử dụng liên tục 5–7 ngày để đạt hiệu quả tối ưu.
Cách phòng ký sinh trùng trên cá chình
Phòng bệnh hơn chữa bệnh luôn là nguyên tắc quan trọng trong chăn nuôi thủy sản. Do đó, để phòng ngừa ký sinh trùng trên cá chình, bà con nên áp dụng các biện pháp sau:
Chọn cá giống khỏe mạnh
Cá giống cần phải nhanh nhẹn, đồng cỡ, có lớp nhớt dày, không bị xây xát, không có dị tật và không có dấu hiệu nhiễm ký sinh trùng. Đặc biệt, bà con nên ưu tiên chọn cá giống từ cỡ nhỡ đến khoảng 10 con/kg vì đây là giai đoạn có tỷ lệ sống cao nhất.
Vệ sinh ao nuôi kỹ lưỡng trước khi thả cá
Trước khi thả giống, ao cần được tháo cạn nước, làm sạch đáy và bờ, loại bỏ rong rêu, bùn bẩn. Chính vì thế, bà con hãy đắp lại các vị trí rò rỉ và rải vôi bột từ 10–12 kg/100 m² để tiêu diệt mầm bệnh và trung hòa đáy ao. Việc xử lý kỹ ao nuôi sẽ hạn chế tối đa nguy cơ xuất hiện ký sinh trùng trên cá chình trong môi trường ao.
Kiểm tra sức khỏe cá định kỳ
Người nuôi cần thường xuyên quan sát hoạt động, phản xạ, màu sắc và mức độ ăn của cá để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Trước khi thả, cá giống cần được tắm bằng nước muối 1,5–3% (trong 15–30 phút) hoặc dung dịch Trichlorphorum 4 mg/l (10–15 phút) để khử trùng, loại bỏ ký sinh trùng bám ngoài da.
Cung cấp môi trường sống thích hợp
Duy trì chất lượng nước ao ổn định là yếu tố then chốt giúp hạn chế sự phát triển của ký sinh trùng. Định kỳ mỗi tháng, bà con nên xử lý nước ao bằng Virkon (0,5 kg/1.000 m³ nước) hoặc KMnO₄ (1,5 kg/1.000 m³), sau đó kết hợp bón Zeolite 5–10 kg/1.000 m² để hấp thụ độc tố và ổn định nền đáy ao.
Cung cấp thức ăn chất lượng
Không sử dụng thức ăn ôi thiu, kém chất lượng vì dễ làm cá suy yếu, tạo điều kiện cho ký sinh trùng xâm nhập. Chính vì thế, bà con cần dùng thức ăn đạt chuẩn, giàu dinh dưỡng và đảm bảo độ tươi mới, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cá chình.
Bổ sung chế phẩm sinh học cho ao nuôi cá chình
Việc bổ sung men vi sinh định kỳ giúp kiểm soát khí độc, phân hủy chất thải và duy trì hệ vi sinh có lợi trong ao nuôi. Đây là giải pháp sinh học giúp giảm thiểu mầm bệnh, đồng thời ổn định môi trường và nâng cao sức đề kháng cho cá. Một số sản phẩm bà con nên dùng là:
- Microbe-Lift AQUA C: Chế phẩm chứa 13 chủng vi sinh có lợi, giúp phân hủy thức ăn dư thừa, chất thải và làm sạch nước ao nuôi. Ngoài ra, AQUA C còn tạo môi trường ổn định, hạn chế khí độc để giảm ký sinh trùng trên cá chình.
- Microbe-Lift AQUA N1: Sản phẩm chứa hai chủng vi khuẩn Nitrosomonas và Nitrobacter giúp chuyển hóa nhanh NH₃, NO₂ thành NO₃ an toàn. Đồng thời, men còn hỗ trợ giảm khí độc trong ao, ngăn cá chình bị sốc và nổi đầu.
- Microbe-Lift AQUA SA: Men chuyên xử lý lớp bùn đáy chứa mầm bệnh và khí độc bằng cách phân hủy chất hữu cơ khó phân hủy. AQUA SA giúp giảm chi phí thay nước, ngăn ngừa dịch bệnh từ đáy ao.
Ký sinh trùng trên cá chình là mối nguy tiềm ẩn nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nuôi trang bị đầy đủ kiến thức và áp dụng đúng kỹ thuật phòng bệnh. Hy vọng qua bài viết, bà con đã có thêm thông tin về dấu hiệu nhận biết cũng như các biện pháp phòng ngừa bệnh ở cá chình. Nếu có nhu cầu mua men vi sinh thì hãy liên hệ với BIOGENCY qua số điện thoại 0909 538 514 nhé!
>>> Xem thêm: Quy trình kỹ thuật nuôi cá chình trong ao lót bạt
