Trùng mỏ neo là một loại ký sinh trùng có kích thước nhỏ và hình giống chiếc mỏ neo. Bệnh do trùng này thường gây hại cho cá và có thể khiến cá chết hàng loạt. Đặc biệt, trong thời điểm giao mùa, việc nhiệt độ và thời tiết thay đổi thất thường sẽ tạo điều kiện để ký sinh trùng này phát triển nhanh chóng. Vì thế, trong bài viết này, BIOGENCY sẽ chia sẻ tới bà con nguyên nhân và cách phòng trị bệnh này trên cá.
Trùng mỏ neo là gì?
Trùng mỏ neo là một loại ký sinh trùng có tên khoa học là Lernaea. Loại trùng này có kích nhỏ, khoảng 8 – 16mm và có hình giống chiếc mỏ neo. Sinh vật này có thể ký sinh trên tất cả các bộ phận của cá, bao gồm mang, vây, mắt, miệng, vảy, đuôi, da,… Khi sống ký sinh, trùng sẽ hút máu và chất dinh dưỡng của cá, làm tổn thương các bộ phận cơ thể, khiến cá yếu dần và chết.
Trước khi trưởng thành, trùng này thường sống ký sinh ở mang cá. Trong giai đoạn trưởng thành, trùng đực sẽ giao phối với con cái và bơi tự do trong nước trước khi chết vài ngày. Trong khi đó, trùng cái sẽ tiếp tục ký sinh trên cá và đẻ trứng vào nước. Ấu trùng con sau khi nở sẽ phát triển và tiếp tục đời sống ký sinh, lây bệnh cho cả đàn cá.
Cơ thể trùng mỏ neo gồm có ba phần chính là đầu, ngực và bụng. Trong đó, phần đầu của con đực có hình dạng giống Cyclops sống tự do. Ngược lại, sau khi giao phối, hình dạng của con cái sống ký sinh sẽ có những thay đổi đáng kể. Cụ thể, cơ thể sẽ dài hơn, các đốt hợp lại thành ống hơi vặn mình và phần đầu kéo dài thành sừng trông như mỏ neo. Phần đầu này sẽ giúp đâm thủng và bám chắc vào vật chủ.
Nguyên nhân xuất hiện trùng mỏ neo trên cá
Nguyên nhân chính dẫn đến việc trùng mỏ neo xuất hiện trên cá là do môi trường nước không đảm bảo vệ sinh. Từ đó, trứng của trùng này có thể tồn tại lâu dài trong nước. Khi gặp điều kiện thuận lợi, trứng sẽ nở ra thành ấu trùng. Ấu trùng sau đó sẽ đi tìm ký chủ và lây bệnh cho cả đàn cá. Lúc này, dù là cá mới mua cũng có thể trở thành vật chủ của loại ký sinh trùng này.
Triệu chứng nhận biết cá bị nhiễm trùng mỏ neo
Trùng mỏ neo dùng phần đầu cắm sâu vào thân cá, hốc mắt và các gốc vây, tạo thành những vết sưng đỏ và chảy máu. Điều này sẽ gây khó chịu, khiến cá thường xuyên cọ xát và không thể bơi lội bình thường. Xung quanh vết thương này thường có nấm thủy mi phát triển. Đây cũng là “cánh cổng” để vi trùng trong nước xâm nhập và khiến bệnh trở nặng. Khi cá bị nhiễm nặng, chủ nuôi có thể gặp thiệt hại nghiêm trọng.
Cá là vật chủ ký sinh cho trùng mỏ neo thường có biểu hiện hoạt động chậm. Bởi vì, lúc này, cá đã bị trùng hút hết chất dinh dưỡng và có nhiều vết thương hở trên toàn bộ cơ thể. Trong đó, mang cá, khoang miệng, mắt, mũi và đuôi là những vị trí có nhiều ký sinh trùng ngoại sinh nhất.
Khi bị nhiễm trùng này, cá sẽ gầy yếu và hay quẫy đuôi hoặc cọ sát mình do ngứa ngát, khiến cơ thể bị trầy xước và tổn thương. Không chỉ hoạt động bơi lội chậm lại, khả năng bắt mồi của cá cũng giảm dần. Nếu trùng mỏ neo ký sinh trong miệng sẽ làm miệng cá bị sưng, không đóng kín và không ăn được. Đối với cá hương giống, khi bị trùng này ký sinh, cơ thể cá sẽ trở nên dị hình, uốn cong, bơi lội mất thăng bằng và chết rải rác đến hàng loạt.
Khi cá xuất hiện những biểu hiện này, chủ nuôi nên có những biện pháp cụ thể để chẩn đoán và xác định bệnh. Trong đó, bà con có thể nhìn bằng mắt thường (với những con trùng cái) và dùng kính hiển vi để kiểm tra ở mang, vây và da cá.
Cách phòng trị trùng mỏ neo trên cá
Trùng mỏ neo là ký sinh trùng ngoại sinh trên cá nước ngọt. Việc không phát hiện kịp thời bệnh này có thể khiến cá chết hàng loạt, gây thua lỗ cho chủ nuôi. Vì thế, cách tốt nhất là luôn có những biện pháp phòng chống và thường xuyên quan sát để dễ dàng phát hiện các dấu hiệu bệnh lý.
Phòng trùng mỏ neo trên cá
Việc phòng bệnh này cần được thực hiện ở tất cả các bước trong quy trình nuôi, bao gồm chuẩn bị ao nuôi, chọn, thả giống, mật độ thả, quản lý và chăm sóc ao nuôi. Đặc biệt, bà con nên quản lý tốt môi trường ao nuôi và đảm bảo cung cấp thức ăn đầy đủ dinh dưỡng cho vật nuôi.
Bên cạnh đó, chủ nuôi cần bổ sung thêm các chất cần thiết để tăng cường sự miễn dịch cho cá như Vitamin C hay men vi sinh. Việc sát khuẩn ao nuôi cũng phải được thực hiện thường xuyên, định kỳ khoảng 02 lần/tháng. Điều này sẽ giúp phá hủy môi trường phát triển, tiêu diệt ký sinh trùng và các tác nhân gây bệnh trong ao.
Để bảo vệ môi trường nước và phòng ngừa trùng mỏ neo, bà con có thể kết hợp các sản phẩm men vi sinh xử lý nước ao nuôi. Tần suất sử dụng tốt nhất là khoảng 10 – 15 ngày/lần. Sau đây là một số men vi sinh giúp bà con tăng tốc độ làm sạch ao nuôi:
- Microbe-Lift AQUA SA: Thúc đẩy quá trình phân hủy lớp bùn đáy, bề mặt lớp váng cứng và các chất hữu cơ khó phân hủy, giảm khí độc từ bùn đáy.
- Microbe-Lift AQUA C: Tăng tốc độ phân hủy chất bài tiết và thức ăn thừa của vật nuôi, xử lý và làm sạch nước ao nuôi, tạo môi trường lành mạnh cho tôm, cá.
Trị trùng mỏ neo trên cá
Trùng mỏ neo trưởng thành rất khó xử lý. Chỉ có dạng ấu trùng sống tự do mới dễ xử lý. Trong đó, khi trị trùng trên cá, bà con cần kết hợp điều trị bệnh với xử lý nước trong ao nuôi. Để xử lý nước ao nuôi, bà con có thể dùng Formalin 250ppm trong khoảng từ 30 – 60 phút.
Đối với trị bệnh trùng mỏ neo ở cá, bà con có thể áp dụng các cách sau:
- Gắp trùng ra khỏi cá: Đây là một cách điều trị đơn giản, đem lại hiệu quả nhanh nhất. Cụ thể, bà con lấy nhíp, kẹp nhỏ để gắp nhẹ nhàng ký sinh trùng ra khỏi cá. Nếu gặp khó khăn khi xác định vị trí của trùng thì bà con có thể dựa vào các vết thương trên cơ thể cá.
- Sử dụng thuốc đặc trị: Đây là các loại thuốc đặc trị trùng mỏ neo, an toàn cho cá và không gây sốc nếu dùng đúng liều lượng. Tùy vào từng loại thuốc cụ thể, bà con sẽ sử dụng những liều lượng khác nhau theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Để tăng liều lượng điều trị, chủ nuôi có thể kết hợp cho cá ăn thuốc diệt ký sinh trùng với liều lượng và thời gian theo hướng dẫn.
Nhìn chung, bệnh trùng mỏ neo là một bệnh nguy hiểm ở cá, có thể khiến cá chết hàng loạt và gây thiệt hại lớn cho chủ nuôi. Vì thế, tốt nhất là bà con nên phòng bệnh từ sớm bằng cách giữ vệ sinh môi trường nước, thay nước thường xuyên và cách ly cá mới mua tối thiểu 1 tuần trước khi thả vào ao. Ngoài ra, bà con đừng quên liên hệ với BIOGENCY qua HOTLINE 0909 538 514 để tìm hiểu và đặt mua các sản phẩm men vi sinh xử lý nước ao nuôi nhé!
>>> Xem thêm: Ký sinh trùng trên cá chình: Dấu hiệu nhận biết và cách phòng bệnh
