Bệnh mờ đục hậu ấu trùng (TPD) đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với ngành nuôi tôm Việt Nam và thế giới. Với tỷ lệ tử vong có thể lên đến 90-100% trong vòng 2-3 ngày sau khi nhiễm bệnh, TPD đã gây ra thiệt hại kinh tế khổng lồ cho người nuôi tôm. Trong bài viết này, BIOGENCY sẽ cung cấp cho bà con thông tin chi tiết về nguyên nhân, ảnh hưởng và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.
Bệnh mờ đúc hậu ấu trùng (TPD) trên tôm là gì? Nguyên nhân
Bệnh mờ đục hậu ấu trùng là bệnh mờ đục trắng gan xuất hiện trên tôm thẻ chân trắng. Bệnh được phát hiện lần đầu tiên tại các trại sản xuất giống tôm ở tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây, Trung Quốc vào tháng 3/2020.
Đặc điểm nổi bật của tôm bị nhiễm bệnh là gan tụy và đường tiêu hóa trống rỗng hoặc hoàn toàn không màu, làm cho cơ thể tôm trở nên trong suốt và mờ đi. Chính vì vậy, người nuôi tôm thường gọi những con tôm bị bệnh này là “tôm thủy tinh”.
Nguyên nhân tôm mắc bệnh TPD được xác định không phải do các mầm bệnh vi rút đã biết như WSSV, IHHNV, YHV hay IMNV, mà có thể bắt nguồn từ một tác nhân vi khuẩn mới. Qua phân tích gen và thử nghiệm gây bệnh, chủng vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus mới (Vp-JS20200428004-2) được xác định là tác nhân chính gây bệnh TPD, với độc lực cao, gây tổn thương nghiêm trọng đến gan tụy và ruột giữa của tôm hậu ấu trùng.
Ảnh hưởng của bệnh mờ đục hậu ấu trùng (TPD) bùng phát trên tôm
Bệnh mờ đục hậu ấu trùng (TPD) đang trở thành mối lo ngại lớn đối với ngành nuôi tôm khi ngày càng xuất hiện với tần suất cao và mức độ nghiêm trọng tại nhiều vùng nuôi. Vậy cụ thể, bệnh TPD tác động như thế nào đến hoạt động nuôi tôm? Hãy cùng tìm hiểu trong phần sau.
– Tôm yếu, giảm sinh trưởng, tỷ lệ tử vong cao
Bệnh mờ đục hậu ấu trùng có thể gây tử vong lên đến 90-100% ở hậu ấu trùng sau 2-3 ngày nhiễm bệnh, khiến nhiều hộ nuôi tôm phải xả bỏ toàn bộ ao nuôi. Tôm bị bệnh TPD thường bị suy yếu nghiêm trọng, mất khả năng sinh trưởng bình thường và giảm sức đề kháng trước các bệnh khác.
Bệnh TPD gây ra những thay đổi mô bệnh học rõ ràng, đặc biệt là tình trạng hoại tử gan tụy, tương tự như bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND). Đặc điểm đáng lo ngại của bệnh này là khả năng lây nhiễm nhanh chóng và rộng rãi, đặc biệt nguy hiểm trong giai đoạn hậu ấu trùng từ PL4 đến PL7 khi hệ miễn dịch của tôm còn yếu.
Các dấu hiệu lâm sàng dễ nhận biết bao gồm: cơ thể mờ đục và trong suốt, gan tụy mờ nhạt chuyển dần sang màu trắng hoặc không màu, sắc tố giảm làm tôm có màu nhợt nhạt, hoạt động chậm chạp và lờ đờ. Tỷ lệ chết cao bất thường trong bầy tôm giống cũng là dấu hiệu cảnh báo cần được chú ý.
– Giảm năng suất và lợi nhuận
Việc tôm chết hàng loạt do bệnh mờ đục hậu ấu trùng dẫn đến giảm năng suất và lợi nhuận nghiêm trọng cho người nuôi tôm. Nhiều hộ nuôi tôm tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau, Trà Vinh, Bến Tre đã phải gánh chịu thiệt hại kinh tế lớn.
Theo thống kê, tỷ lệ nhiễm bệnh ở tôm giống khá cao (>60%) và một khi bệnh bùng phát, người nuôi tôm thường phải xả bỏ toàn bộ ao nuôi do không có phương pháp điều trị hiệu quả. Điều này không chỉ gây tổn thất về kinh tế trực tiếp mà còn ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất và đầu tư của các hộ nuôi.
Tác động của bệnh mờ đục hậu ấu trùng còn lan rộng đến chuỗi cung ứng tôm giống, làm giảm dần chất lượng tôm giống và tạo ra nhiều hệ lụy cho toàn ngành nuôi tôm. Sự xuất hiện của bệnh này đã buộc các trại giống và người nuôi tôm phải đầu tư nhiều hơn vào các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát chất lượng.
Phòng ngừa bệnh mờ đục hấu ấu trùng (TPD) trên tôm
Bệnh mờ đục hậu ấu trùng rất khó để điều trị do hiện tại chưa có thuốc đặc trị hiệu quả. Vì vậy, phòng bệnh là yếu tố tiên quyết và quan trọng nhất trong việc kiểm soát TPD. Để phòng ngừa hiệu quả, người nuôi tôm cần thực hiện một số biện pháp quan trọng sau:
- Lựa chọn tôm giống chất lượng: Trước khi thả nuôi, bà con cần lựa chọn tôm giống khỏe mạnh, sạch bệnh từ các cơ sở sản xuất giống uy tín và được kiểm dịch đầy đủ. Bà con nên chọn tôm post lớn (PL ≥12) để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
- Xử lý môi trường ao nuôi: Người nuôi tôm cần thực hiện tốt các biện pháp diệt khuẩn và xử lý ao nuôi trước khi thả tôm, đảm bảo an toàn sinh học. Quá trình chuẩn bị nước cần diễn ra chậm, chắc và đúng quy trình, kéo dài từ 7-9 ngày trước khi thả tôm.
- Quản lý chăm sóc: Bà con thường xuyên kiểm tra sức khỏe tôm sau khi thả nuôi, quan sát kỹ gan ruột để kịp thời phát hiện bệnh. Người nuôi tôm nên hạn chế thay nước và tránh làm sốc tôm trong giai đoạn gièo (0-20 ngày) để tôm phát triển ổn định.
- Sử dụng vi sinh hỗ trợ: Trong việc phòng ngừa bệnh mờ đục hậu ấu trùng, bộ 3 sản phẩm men vi sinh Microbe-Lift đã được nhiều người nuôi tôm tin dùng:
+ Men vi sinh xử lý khí độc Microbe-Lift AQUA N1: Men này chứa 2 chủng vi sinh vật đặc hiệu Nitrosomonas và Nitrobacter, giúp chuyển hóa amoniac (NH4) thành nitrit (NO2), sau đó chuyển nitrit thành nitrat (NO₃) không gây độc cho tôm.
+ Men vi sinh xử lý nước Microbe-Lift AQUA C: Men dạng lỏng chứa 13 chủng vi sinh khác nhau được chọn lọc, kích hoạt nhanh và hoạt động mạnh gấp 5-10 lần các dạng vi sinh thông thường. Bà con nên sử dụng vi sinh để xử lý nước giúp ít tạo ra sự thay đổi về nhiệt độ và pH trong ao.
+ Vi sinh xử lý đáy ao, nhớt bạt Microbe-Lift AQUA SA: Sản phẩm này chuyên xử lý bùn đáy, giúp bạt không bị đóng nhớt và xi phông không có mùi hôi, không bị đen.
- Biện pháp phòng ngừa bổ sung: Bà con cần gây màu tảo trước khi thả nuôi, tốt nhất nên gây màu tảo bằng vi sinh. Người nuôi tôm nên thả ương tôm với mật độ vừa phải và mực nước ở mức cao nhất có thể, cân bằng các khoáng chất trong nước. Đặc biệt trong giai đoạn 0-20 ngày, bà con nên định kỳ bổ sung các sản phẩm nâng cao miễn dịch và sức đề kháng cho tôm.
- Kiểm tra và theo dõi: Sau khi thả nuôi khoảng 2-3 ngày, bà con nên mang tôm đi kiểm tra mật số vi khuẩn Vibrio và test kháng sinh để có phác đồ điều trị tốt nhất khi phát hiện bệnh. Ao nuôi cần được diệt khuẩn định kỳ 5-7 ngày/lần sau khi thả giống và sử dụng vi sinh liều cao để ép khuẩn Vibrio.
Bệnh mờ đục hậu ấu trùng (TPD) đang là thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm Việt Nam. Với tỷ lệ tử vong cao và khả năng lây lan nhanh chóng, việc phòng ngừa trở thành yếu tố then chốt quyết định thành công trong nuôi tôm. Bà con cần áp dụng đồng bộ các biện pháp và sử dụng bộ 3 men vi sinh Microbe-Lift để bảo vệ đàn tôm khỏi bệnh mờ đục hậu ấu trùng. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, bà con có thể liên hệ BIOGENCY qua Hotline 0909 538 514 để được hỗ trợ.
>>> Xem thêm: Phòng ngừa dịch bệnh TPD hiệu quả bằng chế phẩm vi sinh
